بیماری منییر و اهمیت رژیم غذایی

در فرد مبتلا به بیماری منییر خواب، رژیم غذایی و لایف استایل درست اهمیت بسیاری دارد که در زیر به بعضی از موارد مهم اشاره شده است.

بیماری منییر اختلالی در گوش داخلی

بیماری منییر یک اختلال گوش داخلی است که می تواند باعث نوع خاصی از سرگیجه شود که در آن فرد احساس می کند در حال چرخش است. همچنین می تواند باعث وزوز گوش، کاهش شنوایی و کیپی گوش شود. معمولاً در بیماری منییر فقط یک گوش مبتلا می شود. کاهش شنوایی ناشی از بیماری منییر می تواند دائمی باشد. نام این اختلال از یک پزشک فرانسوی به نام پروسپر منییر گرفته شده است، که در دهه 1860 اظهار داشت که علائم از گوش داخلی است و نه از مغز.

بیماری منییر یا هیدروپس آندولنف چیست؟

منییر یکی از بیماری های گوش داخلی است که در آن هیدروپس آندولف اتفاق می افتد. در گوش داخلی و در فضای حلزون یا کوکلئا سه راهرو وجود دارد که دوتای بالایی و پایینی آنها با مایع آندولف و راهروی میانی با مایع پری لنف پر شده است.

هیدروپس یا همان پرفشاری زمانی اتفاق می افتد که به دلایلی چون استرس، بی خوابی یا بدخوابی، مصرف بیش از حد سدیم که بیشترین آن در نمک خوراکی است، کاهش سطح پتاسیم بدن، ژنتیک، اختلالات هورمونی، ضربه به سر، رژیم گیاه خواری، مصرف بیش از حد کافئین، کاکائو، نوشابه، مصرف خودسرانه ی مسکن ها، مصرف خودسرانه ی داروهای لاغری می تواند باعث هیدروپس آندولنف شود.

اتفاقی که در هیدروپس آندولنف می افتد به این شکل است که به علت بر هم خوردن تعادل الکترولیت های بدن یعنی سدیم و پتاسیم حجم مایع موجود در راهروی میانی یا همان پری لنف افزایش می یابد. این افزایش حجم باعث پاره شدن پرده ی جدا کننده ی این راهرو ها می شود و مایعات آندولنف و پری لنف با هم مخلوط می شوند و موجب تحریک شدید گیرنده های تعادلی موجود در حلزون و بدنباله ی آن سرگیجه شدید، وزوز گوش، پری گوش و در مواقع شدید تر تحریک سلولهای شنوایی و بدنباله ی آن کم شنوایی فرکانس های بم میشود.

در صورتیکه هیدروپس آندولنف تکرار شود باعث بیماری سندرم منییر میشود. این بیماری درمان قطعی ندارد و تنها با پرهیز و پیشگیری می توان آن را کنترل کرد. از آنجاییکه ماهیت بیماری منییر سرگیجه های دوره ای و ناگهانی است، چنانچه با کنترل و پرهیز بتوان بیماری را کنترل کرد فاصله ی بین حمله ها بیشتر می شود و هر چه فاصله ی حمله ها بیشتر باشد عملا بیماری مدیریت شده و درمان شده است.

علت بیماری منیر

علت بیماری منیرر مشخص نیست، اما پزشکان می توانند تشخیص دهند که چگونه علائم منیر اتفاق می افتد. مایعات در داخل گوش داخلی بخشی را به نام لابیرنت درست می کنند. لابیرنت ساختارهایی را دارند که به شنوایی و تعادل کمک می کنند. تجمع بیش از حد این مایعات با سیگنال هایی که مغز شما دریافت می کند تداخل می کند و باعث سرگیجه و مشکلات شنوایی می شود. اینکه چرا مردم دچار بیماری منییر می شوند مشخص نیست. عوامل زیر می تواند در ایجاد این بیماری مؤثر باشد:

• تخلیه ضعیف جرم گوش (به دلیل انسداد یا ساختار غیر طبیعی در گوش)
• پاسخ خود ایمنی (هنگامی که سیستم دفاعی بدن به سلولهای سالم حمله می کند)
• واکنش آلرژیک
• عفونت ویروسی
• ژنتیک
• ضربه به سر
• سردردهای میگرنی

علائم بیماری منییر چیست؟

منییر یک اختلال پیشرونده است، به این معنی که با گذشت زمان بدتر می شود. ممکن است علامت اولیه ی آن کاهش شنوایی گاه به گاه باشد. سرگیجه ممکن است بعداً ایجاد شود. در کنار کاهش شنوایی و عدم تعادل یا سرگیجه علامت های زیر نیز بروز می کنند:

• اضطراب
• تاری دید
• حالت تهوع یا اسهال
• لرزیدن
• عرق سرد و نبض سریع

حملات می توانند 20 دقیقه یا حداکثر 24 ساعت طول بکشد. ممکن است طی یک هفته چندین مورد داشته باشید یا ممکن است ماهها یا حتی سال ها بروز نکند. پس از حملات منییر، ممکن است احساس خستگی کنید و نیاز به استراحت داشته باشید. با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم شما تغییر کند. کاهش شنوایی و وزوز گوش شما ممکن است ثابت شود و باقی بماند. به جای اینکه گاهی سرگیجه داشته باشید، ممکن است در تعادل و بینایی مشکل داشته باشید.

تشخیص بیماری منییر

تشخیص بیماری منییر از طریق انجام دو تست نوارگوش(ادیومتری) و تست الکتروکوکلئوگرافی (تست ECochG) است. در تست ECochG با ثبت نسبت SP/AP می توان بطور قطعی از وجود بیماری منییر اطمینان حاصل کرد. تست ECochG یک تست تخصصی تعادل و سرگیجه است که توسط ادیولوژیست و در کلینیکهای تخصصی سرگیجه انجام میشود. تست ECochG یک تست غیرتهاجمی و بدون درد است که حدود ۴۵ دقیقه تا یک ساعت زمان میبرد. در صورت تشخیص قطعی منییر برای درمان آن رژیم غذایی و سبک زندگی بسیار حائز اهمیت است.

در کنار این موارد استفاده از داروهایی چون بتاهیستین، اکتوسرک، سیناریزین، بتاسرک به عنوان مسکن بسیار کمک کننده است. برای اطلاع از دوز دارو و میزان مصرف مشورت با پزشک الزامی است. لازم به ذکر است که داروهای مسکن کنترل کننده ی سرگیجه چون درمان موقتی می کنند و در آن زمان جایگزین عملکرد های طبیعی گوش و مغز می شوند باید بصورت موقتی مصرف شوند. در غیر این صورت مصرف خودسرانه و بیش از حد این داروها باعث حذف پدیده ی جبران مرکزی (مغز) می شود و موجب حملات شدیدتر بعدی می شود.

درمان بیماری منییر

قرص برای بیماری منییر

اگر تنها سرگیجه داشته باشید قرص بتاهیستین جهت کاهش علائم سرگیجه به شما کمک می کند. اگر احساس تهوع دارید، داروهای ضدتهوع کمک کننده هستند.

سایر درمان های دارویی عبارتند از:

قرص های ادرار آور مانند فروزماید برای کاهش مایعات در گوش شما کاربرد فراوان دارند. پزشک ممکن است یک داروی ادرار آور تجویز کند. اگر دیورتیک یا داروهای ادرار آور مصرف می کنید، بایستی مقدار نمک رژیم غذایی خود را کاهش دهید. اگر بیماری منییر شما ناشی از بیماری خود ایمنی است ممکن است پزشک استروئید را برای یک دوره کوتاه تجویز کند.

سایر درمان های غیر دارویی

• انجام تمرینات تعادلی
• رعایت رژیم غذایی
• تزریق دوز بالای جنتامایسین به داخل گوش جهت کاهش سرگیجه. در این حالت شنوایی سمت تزریق شده از بین می رود.

جراحی در بیماری منییر

• گذاشتن شنت در کیسه اندولنفاتیک: با این کار مقدار مایع اضافی دفع می شود و فشار مایع داخل گوش کاهش می یابد.
• برش عصب دهلیزی جهت قطع کامل سرگیجه و در ادامه مداخلات توانبخشی برای بهبود تعادل
• کوکلئوساکولوتومی جهت تخلیه ی کامل مایع گوش داخلی
• لابیرنتکتومی: در این روش قسمتی از گوش که مسئول تعادل است، برداشته می شود. کاهش شنوایی از عوارض این جراحی است.

عواقب عدم کنترل بیماری منییر

در صورتیکه بیماری منییر کنترل نشود متاسفانه منحر به افت شنوایی دایمی میگردد که در این صورت استفاده از سمعک برای جبران کم شنوایی بوجود آمده الزام است. در موارد شدیدتر که نتوان بیماری را کنترل کرد و سرگیجه های خیلی شدید زندگی فرد را مختل کرده باشد ناچارا جراحی گزینه ی آخر است. در جراحی، عصب تعادل قطع می شود و سرگیجه قطع میشود ولی در این حالت شنوایی آن گوش نیز کاملا از بین میرود.

رژیم غذایی در بیماری منییر

در فرد مبتلا به منییر خواب ، تغذیه و لایف استایل درست اهمیت بسیاری دارد که در زیر به بعضی از موارد مهم اشاره شده است. برای کاهش تعداد دفعات حمله سرگیجه بهتر است از یک رژیم کم نمک و مدر استفاده شود. بهتر است مواد غذایی سدیم دار حداقل شود، مانند نمک،کرفس ،اسفناج، غذاهای کنسرو شده،پنیر شور، دوغ، کشک، مغزهای بو داده و…. در مقابل مواد غذایی پتاسیم دار افزایش یابد، مانند سیب زمینی، گوجه فرنگی، سیب و انگور (خصوصا مصرف با پوست آنها)، حبوبات (مثل لوبیا سبز، نخود، لپه، عدس)، ماست کم چرب، شیر، بادمجان، ماهی، موز،کدوحلوایی، میوه های خشک (مثل آلوخشک،کشمش،زردآلو خشک).

• اجتناب از مصرف سیگار، قلیان، الکل
•  رژیم غذایی فاقد چربی یا کم چرب
• به حداقل رساندن مصرف مواد کافئین دار مثل قهوه ،چای،شکلات،کاکائو، نوشابه های انرژی زا،قرص های لاغری، مسکن های بدون نسخه و…
• دوری از اضطراب و استرس
• خودداری از فعالیت زیاد
• در زمان حمله اجتناب از رانندگی
• انجام آزمایش ECOG بصورت سالانه و چکاپ دوره ای وضعیت شنوایی

برای کاهش عوارض بیماری منییر بهتر است از یک رژیم کم نمک و مدر استفاده شود

بهتر است مواد غذایی سدیم دار حداقل شود، مانند نمک، کرفس، اسفناج، غذاهای کنسرو شده، پنیر شور، دوغ، کشک، مغزهای بو داده. در مقابل مواد غذایی پتاسیم دار افزایش یابد، مانند سیب زمینی، گوجه فرنگی، سیب و انگور، خصوصا مصرف با پوست آنها. حبوبات مثل لوبیا سبز، نخود، لپه، عدس، ماست کم چرب، شیر، بادمجان، ماهی، موز، کدو حلوایی، میوه های خشک مثل آلوخشک، کشمش، زردآلو خشک.

در کنار رژیم غذایی رعایت نکات زیر در بیماری منییر اهمیت دارد

• اجتناب از مصرف سیگار، قلیان، الکل
• رژیم غذایی فاقد چربی یا کم چرب
• به حداقل رساندن مصرف مواد کافئین دار مثل قهوه، چای، شکلات، کاکائو، نوشابه های انرژی زا، قرص های لاغری، مسکن های بدون نسخه
• خواب منظم و کافی (7 تا 9 ساعت خواب شبانه بهترین میزان خواب و بهترین زمان ساعت 23 تا 7 صبح)
• دوری از اضطراب و استرس
• خودداری از فعالیت زیاد
• در زمان حمله اجتناب از رانندگی
• انجام آزمایش ECOG بصورت سالانه و چکاپ دوره ای وضعیت شنوایی