بیماری اتیسم چیست؟

بیماری اتيسم طيفي از اختلالات رشدی کودک است.

در اصطلاح کلي، به اين معني است که فرد مي تواند داراي يک اتيسم خفيف يا خيلي شديد باشد.

هرچند علایم و شدت آن در افراد مختلف، متفاوت است، اما همه انواع اوتیسم برتوانایی برقراری ارتباط با دیگران توسط کودک، تاثیر می گذارد.

 

اتيسم چيست؟

بیماری اتیسم  (درخودماندگی یا Autism) یکی از بیماری های جدی گروه بیماری های رشدی اختلالات طیف اوتیسم  بوده که در اوایل دوره کودکی (معمولا قبل از ۳ سالگی) ظاهر می شود.

بنظر می رسدكه يك اختلال در سيستم عصبي كه باعث عدم عملكرد صحيح مغز مي شود در ايجاد اين بيماري مؤثر مي باشد.

تعداد کودکان مبتلا به اوتیسم  در حال رشد است.

هرچند درمان و شفای کاملی برای درمان اوتیسم  وجود ندارد، اما درمان جدی و بموقع اوتیسم تغییرات بزرگی در زندگی کودکان مبتلا به بیماری ایجاد می‌کند.

اين اختلال در بيماران اوتيستيك باعث مي شود كه مغز نتواند در زمينه رفتارهاي اجتماعي و مهارتهاي ارتباطي به درستي عمل كند.

كودكان و بزرگسالان اتيستيك در زمينه ارتباط كلامي و غير كلامي، رفتارهاي اجتماعي، فعاليتهاي سرگرم كننده و بازي داراي مشكل مي باشند.

اوتيسم يكي از پنج بيماري مي باشد كه در مجموع به آنها “ اختلالات نافذ رشد“ يا به اختصار “پي دي دي “ مي گويند.

اين پنج بيماري عبارتند از: اتيسم، اختلال آسپرگر، اختلال عدم تمركز دوران كودكي، اختلال رِت، و اختلالات نافذ رشد كه با معيارهاي بيماري هاي ذكر شده مطابقت ندارند.

 

تشخيص بیماری اتيسم (Autism)

براي تشخيص بيماري اتیسم هيچ تست پزشكي وجود ندارد.

براي تشخيص اتيسم در يك كودك بايد رفتار، ارتباط و سطح رشد ذهني كودك به دقت بررسي شود.

از آنجائي كه بعضي از علائم اين بيماري با بعضي از بيماري هاي ديگر مشترك است ممكن است متخصصين آزمايشها و تست هاي پزشكي متفاوتي را براي كودك تجويز كنند تا از وجود يا عدم وجود مشكلات ديگر در كودك مطمئن شوند.

با يك بررسي كوتاه در يك جلسه ممكن نيست كه بتوان به طور قطع وجود اوتيسم را در كودكي ثابت كرد.

مشاهدات والدين و بررسي كامل مراحل رشد كودك از لازمات تشخيص اوتيسم در يك كودك مي باشد.

در نگاه اول ممكن است كودك اوتيستيك به نظر عقب مانده ذهني، داراي اختلال رفتاري، داراي مشكل شنوائي و يا داراي رفتارهاي عجيب به نظر برسد.

البته ممكن است تمام اين علائم در يك كودك مبتلا به اوتیسم وجود داشته باشند كه اين امر خود باعث مشكلتر شدن تشخيص مي شود.

اوتيسم يك بيماري رواني نيست. كودكان مبتلا به اوتیسم قابل درمان هستند و نبايد از آنها قطع اميد شود و نيز بهتر است بدانيد كه هيچ عامل رواني شناخته نشده است كه باعث بروز اتيسم دركودكان شود.

به هر حال در ابتداي امر بايستي معاينه دقيق و كاملي از كودك مشکوک به اوتیسم به عمل آيد زيرا به اين ترتيب مي توان يك برنامه مناسب و دقيق براي كمك به كودك اتيستيك و درمان او تهيه كرد.

 

اختلال اتیسم چگونه مشخص می شود؟

اوتیسم ( Autism)نوعی اختلال رشدی است كه با رفتارهای ارتباطی ، كلامی غیر طبیعی مشخص می شود.

علائم این اختلال در سال های اول عمر بروز می كندو علت اصلی آن ناشناخته است.

این اختلال در پسران شایع تر از دختران است.

وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبك زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز اوتیسم ندارد.

این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت های ارتباطی تأثیر می گذارد.

كودكان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم در ارتباطات كلامی و غیر كلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت های مربوط به بازی، مشكل دارند.

این اختلال ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می سازد.

در بعضی موارد رفتارهای خود آزارانه و پرخاشگری نیز دیده می شود.

در این افراد حركات تكراری ( دست زدن، پریدن ) پاسخ های غیر معمول به افراد، دلبستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می شود و ممكن است در حواس پنجگانه ( بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی ) نیز حساسیت های غیر معمول نشان دهند.

هسته مركزی اختلال در اتیسم، اختلال در ارتباط است.

50 % از كودكان اوتیستیك قادر نیستند از زبان به عنوان وسیله اصلی برقراری ارتباط با سایرین استفاده نمایند.

عدم به كار بردن ضمیر “من” از ویژگی های كلامی این كودكان است.

از مسائل دیگر تكلمی، تكرار كلمات و جملات اطرافیان است.

 

انواع اختلالات نافذ رشد چیست؟

چندین اختلال در زیر گروه اختلالات نافذ رشد وجود دارد.

در اختلالات نافذ رشد آسیب شدید در چندین حوزه رشدی وجود دارد.

افرادی كه در طبقه بندی اختلالات نافذ رشد قرار می گیرند در برقراری ارتباط اجتماعی دچار مشكل هستند ولی شدت آن متفاوت است.

نكات عمده ای كه تفاوت میان اختلالات را بیان می كنند عبارت اند از

 

اختلال اوتیستیك

ارتباط، تعامل اجتماعی و بازی تخیلی به طور مشخص آسیب دیده است.

علائق، فعالیت ها و رفتارهای تكراری دیده می شود.

اختلال در سه سال اول زندگی شروع می شود.

 

اختلال آسپرگر

با آسیب در تعاملات اجتماعی و وجود فعالیت ها و علائق محدود مشخص می گردد.

علائم بالینی كلی كه نشان دهنده تأخیر در زبان باشد وجود ندارد یعنی در حقیقت مبتلایان مشكلات تكلمی كمتری دارند.

هوش طبیعی و یا بالاتر از طبیعی است.

 

اختلال رت

اختلال پیش رونده ای است كه فقط در دختران دیده می شود.

ابتدا مراحل رشد طبیعی است ولی بعد مهارت های به دست آمده قبلی و استفاده هدف دار از دست ها را از دست می دهند و به جای آن حركات تكرار شونده دست ایجاد می شود كه بین سنین 1-4 سالگی شروع می شود.

 

اختلال فرو پاشنده دوران كودكی

رشد حداقل در دو سال اول زندگی طبیعی است. از دست دادن جدی مهارت هایی كه قبلاً داشته است مشاهده می شود.

 

اختلال نافذ رشد غیر اختصاصی

به تنهایی علائم مشخص هیچیك از اختلالات بالا را ندارد و نمی توان آنرا جزو یكی از طبقه بندی های فوق الذكر جای داد.

 

علت اتیسم چیست؟

اوتیسم یك ناتوانی طولانی مدت است كه منجر به اختلال عملكرد عصبی  روانی در فرد می شود.

اگر چه به نظر می رسد كه اوتیسم عارضه نادری است اما اطلاعات اخیر گویای آن است كه شیوع اتیسم حتی تا20 مورد در هر10000 تولد زنده می رسد.

اوتیسم در پسران3 – 4 برابر بیشتر از دختران دیده می شود.

اگر چه علت اصلی آن كاملاً شناخته شده نیست، اما در سال های اخیر تحقیقات و مطالعات بسیاری در این زمینه صورت گرفته است.

تحقیقات تأكید زیادی بر منشاء زیست شناختی و عصب شناختی در مغز دارد.

در بسیاری از خانواده ها سابقه اوتیسم و یا اختلالات مربوط به آن وجود داشته است كه ریشه ژنتیك را مطرح می كند اگر چه تا به حال ژن خاصی كه مربوط به اتیسم باشد شناخته نشده است.

پژوهشگران در مورد نقش ژنتیك در علت شناسی اتیسم اختلاف نظر دارند و عده ای از آنها تركیب چندین ژن را به عنوان علت اختلال مطرح می كنند.

چندین نظریه درباره اوتیسم مطرح شده كه هیچیك به طور دقیق اثبات نشده است.

 

اتیسم یك بیماری روانی نیست

كودكان مبتلا به اوتیسم كودكان سركشی نیستند كه خود رفتارهایشان را انتخاب كرده باشند.

اوتیسم به دلیل داشتن والدین بد ایجاد نمی گردد، به علاوه هیچ عامل روان شناختی خاصی در خصوص تأخیر رشد كودك شناخته نشده است.

 

علائم اتیسم چیست؟

افراد مبتلا به اتیسم معمولاً حداقل نصف علائمی را كه در زیر عنوان شده است نشان می دهند.

این نشانه ها از خفیف تا شدید متغیر هستند.

در موقعیت های كاملاً متفاوت، رفتارهایی كه با سن كودك تطابق ندارد مشاهده می گردد.

اصرار به یكسانی داشته و در مقابل تغییر مقاوم هستند.

مشكلات شدید تكلمی دارند.

در بیان نیازها مشكل دارند و از اشارات و حركات به جای كلمات استفاده می كنند.

اغلب از ضمایر استفاده معكوس می كنند ، به جای استفاده از ” من” از ” تو” استفاده می كنند.

كلمات و یا جملات دیگران را تكرار می كنند.

خنده و گریه بی دلیل دارند و یا بدون علت مشخص نگران و مضطرب می شوند.

قشقرق به پا می كنند و به دلایلی كه برای دیگران آشكار نیست شدیداً پریشان می شوند.

قادر نیستند با دیگران رابطه برقرار كنند.

دوست ندارند در آغوش گرفته شوند و یا دیگران را در بغل گیرند.

تماس چشمی ندارند یا تماس چشمی آنها اندك است.

به روش آموزش معمول پاسخ نمی دهند.

با اسباب بازی، درست بازی نمی كنند.

چرخیدن و تاب خوردن را خیلی دوست دارند.

احساس درد كمتر یا بیشتر از حد دارند.

از خطرات نمی ترسند.

پر تحرك یا كم تحرك هستند.

به صحبتها و یا صداها پاسخ نمی دهند به طوری كه به نظر می آید ناشنوا هستند اگر چه حس شنوایی سالم است.

70 % كودكان مبتلا به اوتیسم، ناتوانی هوشی دارند.

باورهای غلط درباره اتیسم

كودكان مبتلا به اتیسم هرگز ارتباط چشمی برقرار نمی كنند.

كودكان اوتیستیك نبوغ دارند.

كودكان مبتلا به اوتیسم صحبت نمی كنند.

كودكان اوتیستیك قادر به نشان دادن محبت خود نیستند.

 

باورهای دیگر

منظور از پیشرفت این كودكان یعنی این كه كاملاً شفا یابند.

كودكان مبتلا به اتیسم نمی توانند به دیگران لبخند بزنند.

كودكان اوتیستیك تماس بدنی محبت آمیز برقرار نمی كنند.

ما می دانیم كه این كودكان تحریكات حسی را به گونه ای متفاوت درك می كنند كه موجب اشكال در ابراز محبت و برقراری ارتباط عاطفی در آنها می گردد.

اما به هر حال این كودكان می توانند محبت كنند. در صورتی كه این كودكان را باور كنیم قادر به داد و ستد عاطفی با آنها هستیم.

 

سخنی با والدین گرامی دارای کودک اتیسم

مهم ترین اصل در بهداشت روانی خانواده، پذیرش استعدادها، تفاوت های فردی و در نهایت معلولیت فرزند است.

با توكل به خداوند بزرگ با در نظر گرفتن توانایی های فرزند خود و با دلگرمی هر چه بیشتر در كنار درمانگران با همراهی همه افراد خانواده، نقایص كودك خود از قبیل مشكلات حسی، جسمی، حركتی و ذهنی را بشناسیم.

با قرار دادن كودك در جایگاه مناسب موافقت نماییم تا شاهد پیشرفت هرچه بیشتر او باشیم.

 

نشانه های اتیسم در سنین مختلف

 

نشانه های اولیه(شیرخوارگی)

هرچند بسیاری از نشانه های دلالت کننده بر وجود اختلال اتیسم از سنین ۱۸ماهگی تا شش سالگی بوضوح آشکار می شوند، اما ممکن است بسیاری از آنها در سنین ۱۲تا۱۸ماهگی و یا قبلتر از آن آشکار شوند.

برخی از این نشانه ها در زمینه های مختلف به شرح زیر می باشند.

 

مهارتهای ارتباطی کودکان اتیسم

• تا ۱۲ ماهگی هنوز در آنها ژستهایی از قبیل چنگ زدن، اشاره کردن و تکادن دادن دست مشاهده نمی شود.
• تا ۱۶ ماهگی هنوز قادر به بیان یک کلمه نمیباشند.
• تا ۲۴ ماهگی هنوز قادر به بیان عبارات دو کلمه ای نیستند.

 

مهارتهای اجتماعی کودکان اتیسم

• لبخند اجتماعی و حالت انتظار برای در آغوش گرفته شدن در برخورد با دیگران در آنها وجود ندارد.
• تماس چشمی غیرعادی یا کمتر از حد معمول در آنها آشگار است.

معنای نشانه های رفتار اجتماعی مانندچشمک زدن، شکلک درآوردن و دالی دالی را درک نمیکنند.

زل زدن، برگرداندن سر، تعقیب دیگران و تولید صداهایی از سر هیجان در آنها مشاهده نمیشود.

 

نشانه ها در سنین پیش از دبستان

در زمینه رفتاری

• قشقرق های طولانی و دشوار دارند.
• بدون دلیل آشکار میخندند یا گریه میکنند.
• دلبستگی های غیر معمول مانند علاقه افراطی به یک موسیقی، اسباب بازی و یا وسیله ای خاص در منزل و انجام رفتارها و حرکات کلیشه ای مانند تکان دادن بدن و حرکاتی مانند بال زدن دستها دارند.
• در انطباق با تغییرات محیط مانند تغییر مکان غذا خوردن، مکان خوابیدن و یا طراحی داخل منزل مقاومت می کنند.
• بیقراری و بیش فعالی دارند.

 

مهارتهای ارتباطی و زبان

• در ۱۲ ماهگی زمانیکه او را با نام صدا میزنند جواب نمیدهد.
• لغاتی که قبلا استفاده کرده اند را از دست میدهند.
• ممکن است به صداهای مشخصی واکنش نشان دهند.,اما صدای انسان را نادیده بگیرند.
• در انجام و درک ژستها و اشارات مشکل دارند.

 

مهارت های اجتماعی

• وقتی با آنها صحبت میکنید جای دیگر را نگاه میکننند و به افراد پیرامون توجهی نشان نمیدهند، یا توجه بسیار کمی به آنها دارند.
• پاسخی به لبخند والدین و یا دیگر نزدیکان نمیدهند.
• علاقه ای به بازی با کودکان دیگر نشان نمیدهند.
• بنظر میرسد اغلب در دنیای خود به سر میبرند.
• پاسخی به تظاهرات صورت یا واکنشی به احساسات آدمهای دیگر نمیدهند.

 

بازی در کودکان اتیسم چگونه است؟

• فاقد قدرت تخیل در بازی بوده و یا به میزان اندک از آن استفاده می کنند.
• آغازگر فعالیت یا بازی با دیگران نیستند.
• با ابزارهای محدود و مشخص بازی می کنند.
• به جای استفاده از کل یک وسیله بازی، تنها با اجزای آن بازی می کنند.

زمینه حسی

• واکنش غیرمعمول (شدید,خفیف یا عدم واکنش) به محرک هایی از قبیل نور، صدا، حرکت و… نشان میدهند.
• به صورت غیرمعمول دستها یا انگشتان را تکان میدهند.
• ممکن است روی پنجه پا راه بروند.

درمان کودکان اتیسم چیست؟

توانبخشی و به خصوص کاردرمانی و گفتاردرمانی اصلی ترین بخش درمان کودکان اتیسم است.

کودکان اتیسم بایستی زیرنظر متخصص روانپزشک باشند تا در صورت نیاز به دارو، داروی مناسب دریافت کنند.