Search
Close this search box.

بهبود تعادل سالمندان

ضعف عضلات در سالمندان

حفظ تعادل (balance) در سالمندان یکی از عوامل اصلی در جلوگیری از زمین خوردن و عوارض ناشی از آن است. سرگیجه یک عارضه شایع در سالمندان است و بسیاری را به مطب پزشک می کشاند. کوچکترین اختلال در تعادل سالمندان منجر به بی تحرکی و در نتیجه وابستگی آن به مراقبین می شود.

معمولا با افزایش سن و ورود به دوره ی سالمندی، شیوع سرگیجه بیشتر می شود. گیجی می تواند علل مختلفی داشته باشد با این حال تخمین زده می شود علت آن در 45 درصد از موارد به اختلالات وستیبولار مرتبط است. اختلال وستیبولار یا تعادلی در سالمندان ممکن است مشابه جوانان باشد اما عواقب عملکردی که دارد می تواند بسیار دشوارتر باشد. زیرا وضعیت سلامت کلی فرد متفاوت است. به طوریکه سرگیجه می تواند تمام ابعاد زندگی فرد سالمند را تحت تاثیر قرار دهد.

 

تعادل سالمندان

 

تغییرات طبیعی در طول سالمندی و تاثیر آن بر تعادل

عملکرد وستیبولار

افزایش سن منجر به کاهش تعداد سلول های مویی دهلیزی و نورون ها می شود. در نتیجه سودمندی و کارایی رفلکس وستیبولار کم می شود. این تغییرات به فرکانس و سرعت حرکت بستگی دارد.

هر چه سرعت حرکت و جابجایی فرد سالمند افزایش پیدا می کند، سودمندی این رفلکس کمتر می شود. این کاهش بهره منجر به افزایش خطای شبکیه شده و حالتی شبیه به افت دهلیزی دوطرفه پیشرونده ایجاد می کند.

بنابراین فرد احساس عدم تعادل و آتاکسی دارد بدون اینکه سرگیجه حقیقی داشته باشد. برخی معتقدند که تغییرات دژنراتیو ممکن است در یک لابیرنت به صورت ناگهانی رخ دهد که منجر به سرگیجه شدید ناگهانی شده یا سرگیجه و عدم تعادل مزمن ایجاد می نماید.

همچنین سیستم در تعدیل بهره رفلکس و جبران دهلیزی نیز مشکل خواهد داشت. در برخی موارد ممکن است فرد در جوانی دچار اختلال وستیبولار شده باشد اما با رسیدن به سنین بالاتر و کاهش توانایی جبرانی مغز، علائم به تازگی بروز کنند.

در برخی موارد نیز اتوتوکسیسیتی یا سمیت منجر به اسیب گوش، بیماری های خودایمنی، اتولوژیک و اختلالات نئوپلاستیک در بروز ضایعه مربوط به تعادل دخیل هستند. کریستال های اتوکنیا در اتریکول و ساکول با افزایش سن دچار دژنراسیون می شوند که می تواند دلیلی بر بروز بیشتر BPPV یا سرگیجه پروکسیمال خوش خیم وضعیتی باشد.

همچنین ترومای ملایم سر، دیابت، اوستئوپروز و اوستئوپنی، شکستگی اتوکنیا و آرتریت سلول های giant که با BPPV در ارتباط هستند همگی در سالمندان شایع اند. پس به علت شیوع بالای این اختلال، ارزیابی تعادل در سالمندان توصیه می شود حتی اگر شکایت خاصی از آن ندارند. در کل ارزیابی های تعادل در سالمندان و تفسیر آن ها باید با دقت و بر اساس مقادیر هنجار مرتبط با سن شان باشد.

 

نقایص بینایی و تاثیر آن بر تعادل سالمندان

افزایش سن منجر به کاهش توانایی تعقیب آرام و تطبیق بینایی می شود که ممکن است روند توانبخشی وستیبولار را دشوار کند. عادت نکردن چشم ها به تاریکی یکی از علل زمین خوردن و سقوط آنهاست. حدت بینایی در سالمندی کاهش می یابد. کاتاراکت، گلوکوم و… بروز می کنند. دوبینی و اختلال در درک عمق می تواند ایستادن و حفظ تعادل را در سالمندان دشوار سازد.

تغییرات سوماتوسنسوری

کاهش در عملکرد سوماتوسنسوری با افزایش سن بروز میکند. این اختلال موجب کاهش حس ارتعاش و حرکت غیرفعال شده و زمان واکنش اندام تحتانی را افزایش می دهد.

نوروپاتی موجب دژنراسیون آکسون شده و در نهایت بر روی ثبات استاتیک اثر می گذارد(نوسانات بدن). دیابت یکی از رایج ترین عللی است که تغییرات سوماتوسنسوری و بینایی در پی افزایش سن ایجاد می نماید.

مشکلات اسکلتی عضلانی و تعادل سالمندان

ضعف عضلات در سالمندان ابتدا در کمربند لگنی و شانه ای شروع شده و به مرور زمان به سمت اندام ها می رود. ضعف این عضلات منجر به کاهش کنترل تنه و در نتیجه احساس بی تعادلی می شوند.

ضعف در پاها به ویژه زانو در سالمندان شایع است. همچنین عضلات ممکن است ضعیف بوده یا به علل مختلف، فلج شده باشند. عضلات کف پا و زانو نقش مهمی در کنترل پاسچرال دارند. توانبخشی جسمی و تقویت عضلات بهترین راهکار برای این سالمندان است.

بهبود تعادل سالمندان

افت فشار خون پاسچرال می تواند تعادل سالمندان را تحت تاثیر قرار دهد

معمولا پس از ایستادن بروز کرده و چند ثانیه طول میکشد. بسیاری از داروهای مصرفی سالمند از جمله داروهای ضد فشارخون و دیورتیک ها موجب افت فشار خون می شوند.

آتروفی یا کوچک شدن مخچه به شدت تعادل سالمندان را ضعیف می کند

اگر سالمندی در هماهنگی حرکاتش مشکل داشته باشد معمولا حرکاتش آرام می شود. این افراد معمولا از سرگیجه، گیجی یا افت شنوایی شکایت ندارند اما می گویند که تعادل شان به طور کلی طی چند سال بدتر شده است. توانبخشی بهترین پیشنهاد برای این سالمندان است.

بیماری ماده سفید

منجر به مشکل در راه رفتن و نیز افزایش خطر سقوط در سالمندان می شود. این افراد دارای گام های پهن، نامنظم، سرعت حرکت پایین، مشکل در راه رفتن و انجام کار همزمان، مشکل در آغاز حرکت و… هستند که گاهی magnetic gait می نامند.

ترس از سقوط (fear of falling) نیز موجب ضعف تعادل سالمندان می شود

به علت اختلالات وستیبولار موجب کاهش فعالیت های فرد میشود. سابقه ی زمین خوردن نیز می تواند ترس از زمین خوردن را در فرد افزایش دهد. بی تحرکی عامل دیگری در تقویت این حس در سالمندان است.

مشکل توجه

در یک مطالعه مشخص شده است که وقتی سالمند حین راه رفتن یک تکلیف شناختی دیگر، مثلا صحبت کردن را انجام می دهد احتمال سقوط بیشتری دارد.

افسردگی

سالمندان دارای اختلالات تعادل ممکن است افسردگی را نیز تجربه نمایند. می توان از ابزارهای غربالگری سالمندان برای افسردگی کمک گرفت. افسردگی و اختلالات شناختی موجب می شوند فرد در توانایی پیگیری تمرینات مشکل داشته باشد.

سرور فتحی

سرور فتحی

سرور فتحی بیرانوند متخصص شنوایی شناسی از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و مدیر کلینیک شنوایی سنجی، تجویز سمعک و سرگیجه آریاشهر مولف کتاب” توانبخشی شنوایی و زبان آموزی کودکان زیر۷سال دارای تقص شنوایی” و با سابقه ی 10 سال فعالیت در زمینه شنوایی شناسی ، تجویز سمعک و سرگیجه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *