Search
Close this search box.

کاشت حلزون – 2 روش درمان کم شنوایی

کاشت حلزون – 2 روش درمان کم شنوایی

کاشت حلزون در واقع جایگزینی برای حلزون گوش انسان است. ساختار گوش انسان دارای سه بخش است که نقش حیاتی در شنیدن را ایفا می کنند:

  • گوش خارجی
  • گوش میانی
  • گوش داخلی

صوت توسط مجرای گوش خارجی وارد شده و سبب لرزش پرده گوش می گردد. سه استخوان کوچک در گوش میانی این لرزش را از پرده گوش به بخش حلزونی گوش، در گوش داخلی هدایت می کنند. هر گونه اشکال در این انتقال، سبب نقصان شنوایی هدایتی می گردد. وقتی سه استخوان کوچک حرکت می کنند، ‌امواجی در مایع مجرای حلزونی به وجود می آورند و این امواج بیش از 16000 سلول ظریف شنوایی (سلول های مویی) را تحریک می کنند.

حرکت این سلول های مویی باعث تولید یک جریان الکتریکی در عصب شنوایی می شود. این جریان از طریق سیستم عصبی تا مناطق شنوایی مغز رسیده و در آنجا به شکل صوت شناخته می شود( شنوایی حسی – عصبی ).

اگر شما بیماری یا انسدادی در گوش خارجی یا میانی داشته باشید، ممکن است شنوایی هدایتی شما آسیب ببیند که می توان با درمان های دارویی یا جراحی آن را مرتفع ساخت. اما مشکل گوش داخلی می تواند باعث آسیب شنوایی حسی – عصبی شده و ناشنوایی عصبی ایجاد کند. در این حالت در بیشتر اوقات سلول های مویی آسیب می بینند و عملکردی ندارند. اگر چه بسیاری از رشته های اعصاب شنوایی ممکن است سالم باشند و امواج الکتریکی را به مغز انتقال دهند، اما به علت آسیب سلول های مویی بدون پاسخ هستند.

درمان کم شنوایی حسی- عصبی شدید با کاشت حلزون

دستگاه کاشت حلزون یک دستگاه الکترونیک است که بخشی از شنوایی را به افراد ناشنوا برمی گرداند. این دستگاه با عمل جراحی در گوش داخلی کار گذاشته می شود و توسط دستگاهی که در خارج از گوش قرار می گیرد فعال می شود. برخلاف سمعک، این دستگاه صدا را بلندتر و آشکارتر نمی کند.

در عوض، بدون نیاز به قسمت های آسیب دیده سیستم شنوایی، ‌به طور مستقیم عصب شنوایی را تحریک می کند و اشخاصی که ناشنوایی شدیدی دارند اجازه می دهد که اصوات را دریافت کنند. این دستگاه بدون استفاده از سلول های مویی آسیب دیده صحبت ها و صداهای محیطی را به سیگنال های الکتریکی تبدیل کرده و این امواج را به عصب شنوایی می فرستد.

اغلب یک میکروفن برای دریافت اصوات در خارج از بدن و پشت گوش نصب می شود. یک «پردازنده گویایی» که معمولاً خارج از گوش بر روی کمربند یا داخل جیب گذاشته می شود، صداها را به سیگنال های الکتریکی مشخص تبدیل می کند. این کدها از طریق سیم نازکی به سمت بالا و به وسیله های نصب شده در پشت گوش انتقال می یابد و به صورت امواج رادیویی از پوست گذشته و به الکترودهای کاشته شده در حلزون شنوایی می رسد. سیگنال های دریافتی توسط الکترودها، رشته های عصبی شنوایی را تحریک می کنند تا اطلاعات را به مغز فرستاده و در آنجا به صورت صداهای معنی دار تفسیر و معنی شوند.

آیا تمامی افراد می توانند از مزایای کاشت حلزون بهره مند شوند؟

کاشت حلزون شنوایی فقط برای اشخاصی طراحی شده که از سمعک نتیجه خوبی نمی گیرند و یا دچار ناشنوایی مادرزادی هستند. این افراد باید 2 سال به بالا باشند (مگر اینکه مننژیت دوران کودکی باعث ناشنوایی شده باشد)‌. متخصصین گوش و گلو و بینی عمل جراحی کاشت حلزون را انجام می دهند، ولی همه آنها قادر به انجام این کار فوق تخصصی نمی باشند. بدین منظور پزشک شما می تواند برای ارزیابی، شما را به یک کلینیک مخصوص کاشت حلزون ارجاع دهد.

سپس تیم کاشت حلزون به ارزیابی شما خواهند پرداخت. این تیم شامل متخصص گوش و گلو و بینی، شنوایی سنج، گفتار درمان، روانپزشک، پرستار و دیگر افراد مورد نیاز می باشد.

تمام بررسی های مورد نیاز را از شما به عمل خواهند آورد که عبارتند از:

ارزیابی گوش: توسط متخصص گوش و گلو و بینی تا ضمن بررسی علل دخیل، آمادگی فرد را برای جراحی اعلام نماید.

ارزیابی شنوایی ( شنوایی سنجی ): توسط شنوایی سنج تا مشخص شود که با یا بدون سمعک تا چه اندازه قادر به شنیدن هستید.

ارزیابی رادیوگرافی (اشعه X) یا MRS

ارزیابی روانشناسیتا مطمئن شوند از نظر روانی با فرآیند جراحی کاشت حلزون شنوایی سازگاری می یابید یا خیر؟

ارزیابی جسمانی: تا هر گونه مشکل بالقوه ای را که ممکن است در هنگام بیهوشی عمومی پیش آید شناسایی کند.

عمل کاشت حلزون شنوایی تحت بیهوشی عمومی انجام گرفته و حدود 2 تا 3 ساعت به طول می انجامد.

در این روش عمل جراحی، لازم است که بیمار یک یا چند روز در بیمارستان بستری گردد که این مدت بستگی به دستگاه مورد استفاده و آناتومی (ساختار) گوش داخلی دارد.

مراقبت ها و آموزش های بعد از کاشت حلزون

حدود یک ماه تا 45 روز بعد از عمل جراحی، پردازنده سیگنال ها، میکروفون و دستگاه تفسیر و معنی کننده اصوات در خارج از گوش شما قرار داده می شود و تنظیم می گردد.

به شما یاد می دهند که چگونه از این دستگاه ها مراقبت کنید و چگونه از این طریق به صداها گوش فرا دهید. بعضی از کاشت ها به زمان طولانی تری برای تنظیم شدن و آموزش مربوطه نیاز دارند. همچنین ممکن است تیم توانبخشی از شما بخواهند تا برای انجام معاینات دوره ای و در صورت لزوم تنظیم دوباره پردازنده گویایی به کلینیک مراجعه کنید.

نکات مهم در ارتباط با کاشت حلزون

دستگاه کاشت حلزون شنوایی نمی تواند شنوایی کاملاً عادی شما را بازگرداند و میزان مفید بودن آن از فردی به فرد دیگر فرق می کند. بیشتر استفاده کنندگان به این نتیجه رسیده اند که این دستگاه به آنها کمک می کند تا با کمک لب خوانی تکامل یافته تری بتوانند ارتباط بهتری برقرار سازند. البته بیش از نیمی از آنها قادر بوده اند که بدون نیاز به نشانه های بینایی صحبت ها را تشخیص دهند و بچه هایی که در اطراف سن 2 سالگی تحت عمل کاشت حلزون شنوایی قرار گرفته اند، شنوایی بهتر و نزدیک تری به حالت طبیعی داشته اند.

عوامل موثر در میزان استفاده ی مفید از دستگاه کاشت حلزون

مدت زمانی که شخص ناشنوا بوده است.

تعداد رشته های عصب شنوایی موجود

انگیزش بیمار برای یادگیری شنیدن

تیم جراحی شما برایتان توضیح خواهند داد که چه انتظارات معقول و منطقی می توانید از کاشت حلزون داشته باشید. قبل از اینکه بدانید آیا دستگاه شما خوب کار می کند یا نه، لازم است به روشنی بدانید که شما چقدر وقت صرف کنید تا به نتیجه برسید. این دستگاه برای تعداد معدودی از بیماران مفید نبوده است.

کاشت حلزون

كاشت حلزون (Cochlear Implant)

حلزون سالم از طريق عملكرد قيچي‌وار سلول هاي مويي كه منجر به تغييرات شيميايي درون جسم مي‌ شود، به سيگنال هاي صوتي اجازه ی انتقال مي‌دهد. و آنگاه سيگنال صوتي به محل اتصال دندريت‌ها در عصب شنوايي منتهي مي‌گردد. در مورد حلزون آسيب‌ديده جايي كه سلول هاي مويي يا بخش هاي ديگر حلزون، بدي عملكرد دارند، اثرات قيچي‌وار هيدرومكانيكي رخ نمی دهند و انتقال صوت به عصب شنوايي صورت نخواهد پذيرفت.

كاشت حلزون را مي‌توان در چهار گروه طبقه‌بندي كرد:

1- خارج حلزوني: كه الكترود محرك بر پرومنتوري يا دريچه ی گرد و يا ديواره داخلي گوش مياني تكيه كرده و تحريكات را از آن طريق به درون ارسال مي‌دارد.

2- داخل حلزوني: كه الكترود يا الكترودهاي محرك داخل اسكالا تيمپاني قرار مي‌گيرند.

3-داخل عصبی که الکترودهای محرک داخل مدیولوس وارد شده و مستقیما اعصاب را تحریک می کنند.

4- داخل دستگاه عصبي مركزي: كه تحت تجربه است و الكترودها در ساقه ی مغز قرار مي‌گيرند.

ساختمان كاشت حلزون شامل سه بخش است

I) گيرنده ی خارجي كه صوت را به انرژي الكتريكي تبديل مي‌كند.

II) مبدل انرژي الكتريكي به انرژي از نوع موج راديويي.

III) مبدل موج راديويي به تحريك الكتريكي مناسب در الكترودها.

در انواع مختلف كاشت حلزون اطلاعات گفتاري ممكن است به صورت تغييرات فركانس و تغييرات شدت در دسترس عصب شنوايي قرار گيرد (Filter Bank)، و يا جنبه‌هاي گوناگون صورت تجزيه گرديده و به صورت مخلوطي از شدت و فركانس و كيفيت با توجه overtoneها در گفتار، در نواحي مختلف تحويل عصب گردد.

محل قرار دادن الكترود در كشت هاي حلزون اسكالاتيمپاني است. نوع يك كاناله حدود mm6 داخل حلزون مي‌گردد و نوع چندكاناله حداكثر تا mm25 دريچه گرد وارد مي‌شود. و تعداد كانال هاي آن 22 است كه mm5/17 آن حاوي الكترود فعال و mm5/7 ديگر به صورت پايه ی نگاهدارنده مورد استفاده است.

در صورتي كه جراح موفق نشود تمامي الكترود را داخل اسكالا تيمپاني قرار دهد، بايستي كانال هاي غيرمؤثر را از فعاليت خارج سازد. كاشت هاي چندكاناله ترجيحاً در الويت مي‌باشند. از نظر جراحي قسمت دوم و سوم كاشت در داخل استخوانهاي جمجمه قرار مي‌گيرد.

به اين منظور ابتدا سطح وسيع و متناسبي از استخوان گيجگاه در دسترس قرار گرفته و بخش دوم يا همان مبدل انرژي الكتريكي به امواج راديويي در آنجا مستقر مي‌ شود، و سپس با توجه به حفظ عصب صورتي ماستوئيدكتومي و ايجاد مجرا براي عبور سيم بخش دوم به داخل گوش مياني انجام مي‌شود.

سپس استخوان قسمت قدامي دريچه گرد برداشته شده و الكترود با احتياط تمام و كوشش در حفظ غشاء پايه و تيغه مياني مارپيچي استخواني و حتي‌المقدور ليگامان مارپيچي وارد اسكالا تيمپاني شده و در جاي خود ثابت مي‌شود.

عوامل مؤثر بر انتخاب بيمار هنگام کاشت حلزون

  • زمان شروع ناشنوايي (Pre or Post- lingual)
  • سال هاي ناشنوايي
  • مدت زمان عدم استفاده از سمعك
  • شرايط اجتماعي- تحصيلي و هوشي در بيمار
  • شرايط جسمي و رواني

كانديداي مناسب کاشت حلزون كسي است كه پس از 18 سالگي دچار مشكل شده و معدل PTA وي 90 dB يا بيشتر بوده و تمايز گفتار وي قابل اندازه‌گيري نباشد. ناشنوایی ناشي از داروهاي اتوتوكسيك، اتواسكلروزيس غيرحلزوني، بيماري منير، شكستگي قاعده جمجمه و يا كري هاي ناگهاني موارد مناسبي هستند.

فرد آزرده نبايد توانايي بهره‌گيري از سمعك را داشته باشد، و بايد از نظر اديولوژيك در هر دو گوش فاقد شنوايي مفيد باشد. علاقه ی بيمار، علت و مدت كري بر نتيجه عمل مؤثرند.

قبل از انجام عمل جراحي بررسي كامل حلزون به كمك سي‌تي‌اسكن از نظر عدم انسداد آن و نيز انجام آزمون هاي معمولي گفتار از نظر سند، ثبت واكنش هاي برانگيخته ی پرومنتوري و بررسي با سمعك ضروري است؛ و به دنبال آن بايد تست (Minimal Auditory Capabilities) MAC) يا تست حداقل توانايي هاي شنوايي انجام گيرد.

بهتر است بيمار با فردي كه قبلاً عمل شده ملاقاتي داشته باشد. پس از عمل موفقيت‌آميز اكثر بيماران راجع به صداي محيط اطراف مانند زنگ در منزل، بوق اتومبيل، زنگ تلفن و صداي خود و اطرافيان هشياري مي‌يابند. كنترل صداي بيمار توسط خودش از مزاياي مهم عمل هست و نوسان دادن صدا به كمك وسيله پردازش گفتار يا Speech Processor از نتايج قابل توجه است.

برخي بيماران مي‌توانند به كمك كشت چند كاناله با تلفن صحبت كنند. بيمار بايد از نظر رواني براي شنيدن صداي ناشي از كاشت آمادگي پيدا كند.

آزمون هاي حداقل تواناييهاي شنوايي يا MAC

اين آزمون شامل 14 بخش است، و به منظور برآورد امكانات شنوايي در افراد مبتلا به كم‌شنوايي هاي عميق و سخت به كار مي‌رود، كه نتوان آن را به روش هاي استاندارد بررسي كرد. در مساله كاشت حلزون اين آزمون ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

13 بخش اين آزمون مربوط به توانايي هاي شنوايي است، كه بر روي نوار ضبط شده، و توانايي هاي فرد را در شناخت اصوات گفتاري – گفتاري در زمينه صدا، سؤال دربرابر جواب، تمايز كلمه و جمله و صداهاي محيطي مورد بررسي قرار می دهد و بخش آخر آزمون از نوع شنوايي- بينايي بوده و توانايي او را در لب خواني با و بدون كمك شنوايي مي‌سنجد.

کودکان کاشت حلزون شده بایستی در کلاس های تربیت شنوایی شرکت کنند.

سرور فتحی

سرور فتحی

سرور فتحی بیرانوند متخصص شنوایی شناسی از دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و مدیر کلینیک شنوایی سنجی، تجویز سمعک و سرگیجه آریاشهر مولف کتاب” توانبخشی شنوایی و زبان آموزی کودکان زیر۷سال دارای تقص شنوایی” و با سابقه ی 10 سال فعالیت در زمینه شنوایی شناسی ، تجویز سمعک و سرگیجه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *