سوال رایجی که بیشتر مراجعه‌کنندگان عزیز، به ویژه پدر و مادرها می‌پرسند، در خصوص عفونت گوش است و چون آشنایی تخصصی با گوش ندارند، اکثرا متوجه نتیجه‌ی آزمایش و حرف‌های متخصصین ما نمی‌شوند. در این پست قصد داریم به این مساله بپردازیم.
عفونت گوش چیست؟
در علم پزشکی، گوش به سه قسمت تقسیم میشود که با رنگ‌های مختلف در تصاویر زیر مشخص شده و می توانید آن‌ها را مشاهده کنید:
گوش خارجی: شامل لاله و مجرای گوش، گوش میانی شامل پرده و سه استخوانچه‌ی گوش و گوش داخلی شامل حلزون و عصب شنوایی است.
اگر گوش خارجی (دایره‌ی قرمز در شکل زیر) عفونت کند، به آن می‌گوییم “عفونت گوش خارجی” یا “اوتیت اکسترنال”
اگر گوش میانی (دایره‌ی سبز در شکل زیر) عفونت کند، به آن می‌گوییم “عفونت گوش میانی” یا “اوتیت میانی“
عفونت قسمت خارجی که با اتوسکوپی تشخیص داده میشود. بررسی عفونت توسط متخصص شنوایی یا پزشک و با معاینه و دیدن مستقیم گوش بیمار به کمک وسیله‌ای به نام اتوسکوپ انجام میشود. عفونت گوش میانی که با انجام آزمایش تمپانومتری تشخیص داده میشود که توسط متخصص شنوایی و با کمک دستگاهی به نام تمپانومتر انجام میشود. درمان عفونت گوش خارجی و میانی به صورت دارو، مراقبت‌های پزشکی و کنترل‌های دوره‌ای است و در موارد اندکی نیاز به جراحی یا درمان‌های دیگری است.
بحث مربوط به جراحی توسط پزشک و با کمک متخصص شنوایی با انجام آزمایشات تخصصی شنوایی تعیین می‌گردد. این عفونت معمولا تاثیری بر شنوایی بیمار ندارد و بیمار ممکن است فقط درد زیادی داشته باشد، به ویژه وقتی که لاله‌ی گوش او لمس گردد یا کشیده شود. عفونت گوش میانی بر شنوایی بیمار تاثیر دارد و ممکن است همراه با درد باشد.
این عفونت ممکن است دوره‌ای، برگشت‌پذیر و مداوم باشد که در این صورت باید حتما به دنبال درمان و کنترل آن بود. در غیر این صورت عوارض نابجا و غیر قابل درمانی بر شنوایی فرد و سیستم شنوایی او می گذارد.
عفونت گوش میانی چیست؟
گوش میانی که شامل پرده‌ی گوش و سه استخوانچه‌ی کوچک است، نقش مهمی در انتقال صدا دارد. گوش میانی وظیفه انتقال صدا از دنیای بیرون به سمت گوش داخلی برای تبدیل امواج مکانیکی صوتی وارد شده به پرده‌ی گوش به پیام‌های عصبی درون گوش داخلی دارد. گاهی اوقات در اثر سرماخوردگی، عفونت‌های ریوی، تورم لوزه، سینوزیت و حتی کرونا باعث عفونت و تجمع آن درون گوش میانی به ویژه در کودکان میشود،که به آن “اوتیت مدیا” نیز گفته میشود.
از علایم عفونت گوش میانی میتوان موارد زیر را نام برد که در هر گروه سنی و بیماران مختلف متفاوت است:
- درد
- بی‌خوابی
- کم شنوایی
- بی‌تابی و بی‌قراری
- تب
- سر درد
- بی اشتهایی
- ترشح آبکی و خیس از گوش
برای تشخیص این بیماری از تست تمپانومتری به همراه ادیومتری استفاده میشود. همچنین گوش توسط متخصص شنوایی و متخصص گوش، حلق و بینی معاینه و با اتوسکوپ دیده میشود. درمان آن ابتدا به صورت دارو درمانی و کنترل عفونت با دارو می باشد و در صورت پابرجا بودن بیماری، ممکن است نیاز به جراحی با هدف‌های متعدد باشد. در روند تشخیص و درمان بیماری، از تست تمپانومتری در فواصل زمانی مختلف استفاده میشود تا روند بهبودی عفونت بررسی و مانیتور شود.
چند نکته برای جلوگیری از بدتر شدن عفونت گوش در کاربرانی که پرده‌ی گوش پاره دارند و سمعک می‌زنند.
- باید کاربر همیشه گوش خود را خشک نگه دارد، یعنی از ترشح آبکی و چرکین آن با جلوگیری از ورود آب به داخل گوش و نیز قرارگیری در معرض هوای سرد خودداری کند.
- باید همیشه تحت ویزیت متخصص گوش و حلق و بینی قرار داشته باشد و به درمان‌ها و مراقبت‌های پزشکی تجویز شده ادامه داده و پیگیر آن‌ها باشد.
- همیشه در هنگام استحمام برای جلوگیری از ورود آب به داخل گوش از قالب‌های ضد آب ساخته شده از گوش او (و نه از پنبه ی آغشته به مواد چرب) استفاده کند تا بدین وسیله احتمال ورود آب به داخل گوش کمتر شود.
- ترجیحاً از سمعک استخوانی یا سمعک‌های تجویز باز استفاده شود و در صورت نیاز ضروری و ناگزیر به تجویز بسته، بهتر است به جای تجویز سمعک‌های داخل گوشی از سمعک‌های پشت گوشی با قدرت بالا (به ویژه در ناحیه‌ی فرکانسی پایین) و حذف فیدبک بسیار پیشرفته به همراه قالب گوش با ونت بزرگ جهت تهویه‌ی هوا استفاده شود.
- از سمعک به صورت متناوب استفاده کند و معمولاً به ازای هر چند ساعت استفاده، مدت زمانی سمعک را کاملاً از گوش خود در آورده و استفاده نکند تا بدین وسیله امکان تهویه‌ی گوش فراهم آید و در صورت بدتر شدن وضعیت عفونت خود، مراتب را به متخصص گوش و حلق و بینی و متخصص ادیولوژیست خود اطلاع دهد.
قطره برای عفونت گوش
معمولا برای درمان عفونت گوش خارجی و میانی و داخلی از قطره بتامتازون استفاده می شود. البته نوع قطره ای که باید تجویز شود را پزشک متخصص تشخیص می دهد و پیشنهاد ما این است حتما به پزشک مراجعه کنید. نوع قطره تجویز شده براساس مشکل شما متفاوت است. چون بعضی اوقات پرده گوش نیز پاره شده است و بایستی قطره ی دیگری تجویز شود.
آنتی بیوتیک برای عفونت گوش
برای رفع عفونت، نوع و ناحیه عفونت حائز اهمیت است. آنتی بیوتیک هایی مانند آزیترومایسین، سفکسیم و آموکسی کلاو تجویز می شود. البته بهتر است جهت تشخیص و درمان دقیق به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه نمایید.
کورک یا اگزمای گوش چیست؟
همانطور که قبلا ذکر شد کورک با درد شدیدی همراه است. این درد غالبا با حرکت ،فک لاله یا فشار روی تراگوس افزایش می یابد
تورم میتواند به حدی باشد که مجرای گوش را به طور کامل مسدود کند. د طبیعی است که این امر هنگام اتوسکوپی ومشاهده پرده گوش مشکلاتی ایجاد میکند پوست محل مبتلا به طور محسوسی قرمز و متورم است که همراه با تب میباشد.
علت کورک چیست؟
این نوع اوتیت خارجی در اثر عفونت استافیلوکوکی فولیکولهای مو است که صرفا در قسمت غصروفی مجرا رخ میدهد. این عفونت ممکن است ناشی از خراش حساسیت مجرا و اشیای خارجی، شنا کردن در آب های آلوده یا حتی درماتیت در مجرای گوش باشد که ابتلا به فرونکلوزیس را تسهیل می بخشد. ترشح دائمی اوتیت میانی مزمن نیز به پیدایش این بیماری کمک می کند.
اقدامات و درمان کورک
معمولا در مراحل اولیه عفونت از پنی سیلین یا سایر آنتی بیوتیکها استفاده میشود. در مراحل پیشرفته اقدامات فوری تر به منظور مقابله با بیماری لازم است. خطر آسیب و انتشار به بافت غضروفی اطراف نیز وجود دارد . در صورت بروز چنین حالتی اقدامات جراحی لازم است. به محض تخلیه ترشح، درد از بین میرود. در مراحل اولیه که به اصطلاح کورک نرسیده است با گذاشتن فتیله ای که آغشته به محلول ۲/۵ درصد استات الومینیوم است میتوان درد را تخفیف داد و به جمع شدن التهاب و به اصطلاح ترکیدن کورک کمک کرد تا خود به خود چرک بیرون آید.
همچنین میتوان کورک را شکاف داد و آن را تخلیه عمومی کرد. گاهی لازم است شکافتن کورک در زیر بیهوشی انجام شود. زیرا درد شدید گوش ممکن است مانع هر گونه اقدامی شود. معمولا پس از شکافتن کورک و تخلیه چرک بیماری بهبود می یابد و نیاز به اقدام دیگری نیست. اقدامات توسط پزشک صورت میگیرد.
ملاحظات شنوایی در عفونت کورک
در اثر تورم ممکن است مجرا مسدود شده و افت شنوایی انتقالی بوجود آید. با گذاشتن هدفون به دلیل فشار بر تراگوس درد افزایش می یابد به همین علت ممکن است
آزمایش تا درمان بیماری به تعویق افتد. پس از اینکه آزمایش امکان پذیر شد لازم است ارزیابی کامل شنوایی به منظور یقین وسعت ضایعه و آسیب به ساختمانهای گوش خارجی و میانی به عمل آید.
