گوش درد یکی از شایع‌ترین علائمی است که ممکن است افراد در طول زندگی خود با آن مواجه شوند. این ناراحتی می‌تواند به دلایل متعددی بروز پیدا کند و گاهی اوقات می‌تواند نشان‌دهنده یک مسئله پزشکی جدی‌تر باشد. درک اینکه گوش درد چگونه تحت تأثیر عوامل مختلف قرار می‌گیرد و چگونه بهترین رویکرد درمانی را برای آن انتخاب کرد، می‌تواند در حفظ سلامت شنوایی و کیفیت زندگی فرد تأثیر بسزایی داشته باشد. از عفونت‌های گوش میانی گرفته تا اختلالات فکری و عوامل محیطی، هر یک می‌توانند به عنوان عاملی در بروز گوش درد دخیل باشند. در این مقاله، ما به بررسی علل مختلف گوش درد و راه‌های پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم، تا به شما در مدیریت بهتر این شرایط کمک کنیم.
علل گوش درد چیست؟
برای تشخیص علت گوش درد بایستی ابتدا تمام بیماری های مربوط به سیستم شنوایی را بررسی کرد و اگر به نتیجه نرسیدیم منشأ آن را باید بیرون از سیستم شنوایی پیدا کرد. درد گوش ممکن است به دلیل مشکلاتی در داخل گوش، مانند عفونت گوش خارجی یا میانی، یا یک مشکل در خارج از گوش مانند سینوزیت، سندرم مفصل گیجگاهی فکی یا عفونت دندان ایجاد شود. چگونگی شروع درد، شدت و محل آن و سایر علائمی که تجربه می کنید می تواند در تشخیص منشأ آن کمک کننده باشد.
در اکثر مواقع، پزشک می تواند بدون هیچ گونه آزمایش علل گوش درد را تشخیص دهد. اگرچه در برخی موارد ممکن است به منظور رد کردن علل جدی تر درد گوش، مانند التهاب استخوان ماستوئید یا تومور گوش نیاز باشد که ام آر آی یا سی تی اسکن بگیرید. برنامه درمانی که پزشک برای درد شما طراحی می کند به تشخیص بیماری شما بستگی دارد و ممکن است ترکیبی از روش های درمانی باشد.
علل اولیه ی گوش درد
عفونت گوش میانی
عفونت گوش میانی زمانی است که مایعات و بافت ملتهب در فضای گوش میانی تجمع می یابد. علاوه بر یک درد متوسط تا شدید که در عمق گوش احساس می شود، یک فرد مبتلا به عفونت گوش میانی ممکن است چندین روز از گرفتگی بینی و یا سرفه، قبل از درد گوش شکایت کند.
گاهی اوقات ممکن است همراه عفونت گوش میانی تب ایجاد شود. اگر پرده گوش در اثر فشار زیاد پاره شود، ممکن است مایع چرکی از گوش خارج شود.
عفونت گوش مترشحه
عفونت گوش همراه با ترشح وجود مایع در گوش میانی بدون نشانه های عفونت را توصیف می کند. به عبارت دیگر، تجمع مایعات بدون التهاب بافت وجود دارد. به طور کلی، درد گوش در این موارد خفیف است و با احساس پری یا کیپی گوش و یا کاهش شنوایی همراه است.
به طور معمول، عفونت گوش همراه ترشح از اوتیت میانی حاد پیروی می کند، اما ممکن است در اثر باروتروما (آسیب ناشی از فشار هوا یا فشار آب) یا آلرژی نیز رخ دهد. به ندرت، این بیماری بخاطر انسداد لوله استاش در اثر تومور رخ می دهد.
عفونت گوش خارجی (گوش شناگر)
عفونت گوش خارجی یا عفونت مجرای گوش، باعث احساس کیپی گوش، خارش و درد قابل توجه در هنگام دست زدن به لاله گوش می شود. ترشحات زرد یا روشن رنگ کانال گوش نیز ممکن است همراه با کاهش شنوایی و تورم گوش ایجاد شود.
دلیل اینکه اوتیت خارجی معمولاً “گوش شناگر” نامیده می شود، این است که غالباً وقتی آب در مجرای گوش گیر می کند، ایجاد می شود. یکی دیگر از علت اصلی اوتیت خارجی، استفاده مکرر از گوش پاک کن است.
استفاده از گوش پاک کن می تواند زخم های کوچکی در مجرای گوش ایجاد کند که به محل رشد باکتری ها تبدیل می شود. یک عارضه شدید اوتیت خارجی، حالتی است که در آن عفونت کانال گوش به قاعده جمجمه گسترش می یابد. این وضعیت بیشتر در افراد مسن مبتلا به دیابت شیرین اتفاق می افتد.
ازدحام جرم گوش
هدف از جرم گوش (سرومن) محافظت از مجرای گوش شما در برابر آب، باکتری و آسیب است. بعضی اوقات، تولید بیش از حد جرم گوش یا عقب رفتن آن در عمق کانال گوش باعث انسداد مجرای گوش شده و برای فرد دردناک می شود.
انسداد شیپور استاش
لوله استاش یک تونل باریک است که قسمت فوقانی گلو را به گوش میانی متصل می کند. این لوله فشار هوا را تنظیم می کند و مایعات اضافی را از گوش میانی شما تخلیه می کند. اگر لوله استاش مسدود شود، اغلب به دلیل آلرژی، عفونت یا تغییر سریع ارتفاع، علائم زیر را ایجاد می کند:
- درد گوش
- وزوز گوش
- سرگیجه
- کاهش شنوایی
مشکلات پوستی گوش
بعضی اوقات درد گوش از پوست آن منشأ می گیرد.
درماتیت گوش
که باعث خارش، پوست پوست شدن و تورم پوست کانال گوش می شود. ممکن است این حالت در اثر یک واکنش آلرژیک (درماتیت تماسی) یا در نتیجه یک مشکل اساسی پوست (به عنوان مثال، درماتیت سبورئیک یا پسوریازیس) ایجاد شود.
هرپس زوستر اوتیکوس (زونا گوش)
همراه با بثورات وزیکولار (کیسه های پرمایع) باعث درد شدید گوش می شود. در موارد نادر، فلج صورت ممکن است همراه با بثورات و گوش درد در آنچه به عنوان سندرم رامسی هانت شناخته می شود، رخ دهد.
عفونت لاله گوش
عفونت لاله گوش باعث درد، تورم و قرمزی پوست می شود. تب نیز ممکن است وجود داشته باشد و گاهی اوقات آبسه ایجاد می شود. بدون درمان، عفونت لاله گوش می تواند منجر به تغییر شکل گوش شود (به آن گوش گل کلم گفته می شود).
زیرا عفونت خون رسانی به غضروف را قطع می کند، در نتیجه باعث از بین رفتن آن می شود. عفونت لاله گوش به احتمال زیاد در افرادی که دارای بیماری خود ایمنی خاصی هستند و کسانی که ضربه به غضروف گوش دارند (به عنوان مثال، سوراخ کردن قسمت فوقانی، سوختگی یا ضربه در ورزش) رخ می دهد.
بیماری منییر
بیماری منییر به دلیل تجمع مایع آندولنف در گوش داخلی ایجاد می شود. اگرچه علت دقیق این احتباس مایعات مشخص نیست. علاوه بر این به طور کلاسیک افراد دارای این بیماری از علائمی مانند سرگیجه، وزوز گوش، کاهش شنوایی و درد رنج می برند.
وجود تومور
اگرچه معمول نیست اما تومور سرطانی یا غیرسرطانی ممکن است منشأ سر و گردن و گوش داشته باشد. به عنوان مثال، سرطان حلق (نوعی سرطان سر و گردن) ممکن است همراه با کاهش شنوایی، وزوز گوش و کیپی گوش همراه با عفونت باشد. دو تومور مشهور که در گوش به وجود می آیند و موجب گوش درد می شود
- کلستاتوما: یک تومور خوش خیم پوستی که در گوش میانی ایجاد می شود.
- آکوستیک نوروما: یک تومور گوش داخلی که در عصب تعادل رشد می کند.
باروتروما
این نوع گوش درد به دلیل تغییرات شدید فشار جو ایجاد می شود، این حالت هنگام پرواز در هواپیما یا رانندگی در یک تپه شیب دار رخ می دهد. ممکن است در گوش خود فشار شدیدی را تجربه کنید و احساس کنید که نیاز به تخلیه دارند. این وضعیت در بین غواصان نیز نسبتاً شایع است و گاهی منجر به پارگی پرده گوش می شود.
پارگی پرده گوش
می تواند در اثر ضربه پارگی پرده گوش اتفاق بیافتد. علایم زیر هنگام پارگی پرده گوش به وجود می آید.
- درد شدید، که ممکن است فروکش کند
- کیپی گوش
- کم شنوایی ناگهانی
- سرگیجه
پارگی پرده گوش معمولاً به خودی خود بهبود می یابد اما در موارد شدید ممکن است نیاز به ترمیم داشته باشد.
علل ثانویه گوش درد چیست؟
سینوزیت
سینوزیت به عفونت یا التهاب سینوس ها گفته می شود، که در آن فضاهای توخالی واقع در پشت بینی، بین چشم و درون استخوان گونه و پایین پیشانی شماست. سینوزیت ممکن است علائم مختلفی از جمله موارد زیر ایجاد کند:
- افزایش فشار داخل گوش و کیپی
- تب
- گرفتگی بینی
- درد دندان
- سردرد
بیشتر موارد سینوزیت ناشی از بیماری ویروسی یا آلرژی است. تنها درصد کمی از موارد به دلیل عفونت باکتریایی است.
مشکلات دندانی
مشکلات دندانی، مانند پوسیدگی یا آبسه دندان، ممکن است باعث گوش درد شود. معمولاً درد با محرک های گرم یا سرد یا گاز گرفتن یا غذا خوردن بدتر می شود.
اختلالات مربوط به مفصل TMJ
مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) فک پایین شما را به استخوان گیجگاهی جمجمه متصل می کند. آرتروز یا فرسایش مفصل یا استفاده بیش از حد از عضلات اطراف ممکن است باعث اختلال در TMJ شود. سردرد و حساسیت به لمس در اطراف لاله گوش از علائم اصلی اختلال در این مفصل است.
التهاب شریان کاروتید
این التهاب ممکن است باعث درد در کانال گوش یا گوش خارجی، همراه با درد قسمت پیشانی سر و تب شود. خستگی و از دست دادن اشتها. تغییرات بینایی و درد همراه با جویدن نیز ممکن است وجود داشته باشد.
التهاب استخوان ماستوئید
اگر عفونت گوش میانی درمان نشود، ممکن است عفونت به استخوان ماستوئید گسترش یابد ( استخوانی اسفنجی و پر از هوا که بخشی از جمجمه شما است). عفونت استخوان ماستوئید (ماستوئیدیت) باعث درد، قرمزی و تورم در پشت گوش می شود. اگر التهاب استخوان ماستوئید به سرعت شناخته و درمان نشود، می تواند منجر به عوارضی مانند آبسه مغز ، مننژیت، فلج عصب صورت یا کاهش شنوایی شود.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر احساس درد گوش دارید که برای دو یا چند روز بدتر، شدید یا ادامه دارد، حتماً به دنبال مراقبت پزشکی باشید. اگر علایم زیر را داشتید در سریع ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید.
- درد گوش همراه با تب و / یا گلودرد
- درد هنگام دست زدن به لاله گوش
- ترشحات گوش
- وزوز گوش، سرگیجه، یا کاهش شنوایی
- تورم یا بثورات مجرای گوش یا لاله گوش
تشخیص گوش درد
تشخیص درد گوش توسط پزشک یا متخصص گوش، بینی و گلو (گوش و حلق و بینی) انجام می شود. متخصص شنوایی شناس نیز می تواند در این زمینه کمک کننده باشد. تشخیص درد گوش براساس سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی، تصویربرداری و آزمایش خون انجام می شود.
تاریخچه پزشکی
معمولا پزشک سوالات زیر را از شما می پرسد.
- احساس درد خود را توصیف کنید.
- آیا درد می آید و می رود یا مداوم است؟
- آیا علائم مرتبط مانند تب، کاهش شنوایی، مشکلات تعادل یا سرگیجه، کیپی یا وزوز گوش وجود دارد؟
- آیا اخیراً بیمار شده اید یا ضربه ای به صورت یا گوش خورده است؟
آزمایش و معاینه گوش
در حین معاینه، پزشک گوش خارجی، مجرای گوش و پرده گوش را با اتوسکوپ بررسی می کند. پزشک همچنین بینی، دهان و سینوس های شما را معاینه می کند. او همچنین ممکن است TMJ شما را فشار دهد، و گردن شما را بررسی کند تا به دنبال بزرگ شدن غدد لنفاوی یا سایر علامت ها باشد. برای معاینه ی بیشتر متخصص گوش و حلق و بینی ممکن است آندوسکوپی سرپایی انجام دهد.
سرانجام متخصص برای بررسی بیشتر شما را به شنوایی شناس ارجاع می دهد. مجموعه تست هایی که در کلینیک شنوایی از شما گرفته می شود شامل تست های تعادل و نوار گوش است.
تصویر برداری برای تشخیص گوش درد
برای تشخیص گوش درد بعضی اوقات لازم است از عکس برداری نیز استفاده شود. معمولا هنگامی که پزشک مشکوک به اختلالات مربوط به مفصل TMJ یا استخوان ماستوئید شود، درخواست سی تی اسکن می کند. در صورت مشکوک بودن پزشک به تومورهایی مانند سرطان نازوفارنکس یا کلستئاتوم، به عنوان منبع درد گوش، ممکن است سی تی اسکن یا MRI نیز تجویز شود.
از MRI برای بررسی مغز شما ممکن است برای ارزیابی بیماری منیر استفاده شود. زیرا بعضی از بیماری های سیستم عصبی مرکزی، مانند تومور مغزی یا مولتیپل اسکلروزیس، ممکن است علائمی مانند بیماری منییر داشته باشند.
آزمایش خون
آزمایش خون ممکن است برای کمک به تشخیص بیماری های مختلف درد گوش استفاده شود. به عنوان مثال، اگر پزشک شما به یک عفونت شدید، به خصوص عفونت استخوان ماستوئید مشکوک باشد، ممکن است تعداد گلبول های سفید خون و آزمایش های نشانگر التهابی، یعنی میزان رسوب گلبول قرمز (ESR) و C را تجویز کند.
درمان گوش درد
از آنجا که دلایل مختلفی برای درد گوش وجود دارد، درمان های احتمالی مشابه بسیاری نیز وجود دارد. درمان انتخابی به طور خاص به علت اصلیگوش درد شما بستگی دارد.
درمان خانگی گوش درد
درمان های ساده در خانه گاهی اوقات می تواند کمک زیادی به کاهش درد گوش شما کند، خصوصاً اگر درد گوش شما مربوط به تجمع مایعات ناشی از ویروس یا آلرژی باشد. به عنوان مثال، برای کاهش احتقان سینوزیت، اوتیت میانی یا انسداد لوله استاش، پزشک ممکن است مصرف داروی ضد احتقان بدون نسخه یا استفاده از اسپری بینی را توصیه کند.
- کمپرس گرم را روی گوش یا سینوس ها نگه دارید.
- برای کم شدن گرفتگی گوش، حمام یا دوش آب گرم بگیرید.
- خمیازه یا آدامس بجوید تا گوش باز شود.
- مقدار زیادی آب بنوشید (شش تا هشت لیوان در روز)
اگر درد بخاطر التهاب مفصل TMJ بود اقدامات زیر را انجام دهید.
- انجام تمرینات ساده فک
- اجتناب از عوامل تحریک کننده درد TMJ (به عنوان مثال ، آدامس یا دندان قروچه)
- هنگام خواب از محافظ استفاده کنید
- مشارکت در روش های آرام سازی و مدیریت استرس
درمان گرفتگی گوش
شستشوی گوش توسط یک متخصص برای از بین بردن جرم نهفته انجام می شود. این روش همچنین برای از بین بردن بقایا، مواد آلوده و سلول های مرده پوست در درمان اوتیت خارجی استفاده می شود.
دارو درمانی در گوش درد
در صورت ازدحام جرم گوش متخصص برای شما قطره گوش تجویز می کند. به همین ترتیب، قطره گوش درمان اصلی عفونت گوش خارجی است. انواع مختلفی از قطره های گوش در دسترس است، از جمله آنتی بیوتیک ها، محلول های اسیدی و استروئیدها. بسیاری از این قطره های گوش برای کاهش التهاب، درمان عفونت و تسکین درد به صورت ترکیبی استفاده می شود.
آنتی بیوتیک های خوراکی برای گوش درد
در بعضی موارد استفاده از آنتی بیوتیک ها برای کاهش گوش درد شما تجویز می شود. در موارد زیر معمولا آنتی بیوتیک تجویز می شود.
- سینوزیت های باکتریایی
- عفونت های گوش خارجی
- عفونت و التهاب لاله گوش
- التهاب استخوان ماستوئید
استفاده از مسکن ها برای گوش درد
برای کاهش گوش درد ممکن است پزشک شما مسکن هایی مانند ایبوپروفن و ضد التهاب هایی مانند استامینوفن یا ضد افسردگی های سه حلقه ای تجویز کند.
جراحی برای کاهش گوش درد
برای درمان عفونت های مزمن گوش میانی یا اختلال عملکرد مداوم لوله استاش، گاهی اوقات به یک عمل جراحی به نام میرینگوتومی نیاز است. در جراحی میرنگوتومی، سوراخ کوچکی در پرده گوش شما ایجاد می شود تا فشار را کاهش دهد و مایع تخلیه شود.
سپس می توان یک لوله تهویه در پرده گوش قرار داد تا جریان هوا به گوش میانی وارد شود و از تجمع مجدد مایعات جلوگیری کند. جراحی همچنین ممکن است برای سایر موارد تشخیص درد گوش مانند تومور، ماستوئیدیت شدید یا تشکیل آبسه در لاله گوش انجام شود.
جلوگیری از گوش درد
جهت جلوگیری از تجمع جرم گوش از گوش پاک کن استفاده نکنید. اگر گوش شما زیاد جرم گوش ترشح می کند بهتر است توسط متخصص شست و شو داده شود.
جلوگیری از عفونت گوش خارجی
- پس از شنا، گوش های خود را خشک کنید (با استفاده از تنظیم کم و نگه داشتن سشوار در حدود بیست سانتی متر فاصله).
- از محافظ گوش مخصوص شنا استفاده کنید.
- بعد از شنا از فرو کردن انگشت یا حوله در گوش خودداری کنید.
درد گوش نه تنها ناخوشایند است بلکه اغلب باعث حواس پرتی می شود. خبر خوب این است که اکثر تشخیص ها قابل درمان هستند، به خصوص اگر به موقع درمان شوند. با این کار، در صورت بروز گوش درد، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا از شر آن خلاص شوید.
گوش درد و کرونا
آیا گوش درد از علایم کرونا است؟
درد گوش در اثر ابتلا به کرونا معمولا ایجاد نمی شود. معمولا فردی که به کرونا مبتلا است علایمی همچون کاهش شنوایی و سرگیجه ناشی از گوش میانی را تجربه می کند. اما تاکنون هیچ جایی گزارش داده نشده است که گوش درد از علایم کرونا باشد.
آیا تا به حال درد پشت گوش را تجربه کرده‌اید؟
درد در ناحیه پشت گوش می‌تواند موقتی یا دائمی باشد. اگر درد موقتی و زودگذر باشد می‌توان آن را نادیده گرفت، اما در صورتی که این درد هر چند مدت یک بار تکرار شد و برای مدتی ادامه داشت آنگاه می توان آن را نشانه یک بیماری دانست که در زیر به چند مورد از این بیماری ها اشاره شده است
- مستوئیدیت
- مشکلات دندانی
- درد‌های گردنی
- تورم غدد لنفاوی
- اختلالات مربوط به مفصل تمپورومندیبولار
در صورت وجود درد مداوم، حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
علت گوش درد در بزرگسالان
بسیاری از افرادی که گوش درد دارند، کاهش شنوایی خفیف در اثر تغییرات ناگهانی در فشار هوا همچون، مسافرت با هواپیما یا سوار شدن آسانسور را تجربه می کنند. درحالی که خوشبختانه این نوع گوش درد، موقتی است، در این شرایط جویدن آدامس به بهبود سریع درد گوش کمک می کند. وجود جرم زیاد در کانال گوش نیز می تواند باعث ایجاد گوش درد موقتی شود که جای نگرانی ندارد.
پارگی پرده ی گوش هم با دلایل مختلف با گوش درد همراه است. علت و منشا برخی از گوش دردها در قسمت های دیگری از بدن همچون دندان، حلق و فک می باشد. به این نوع گوش دردها، گوش درد راجعه گفته می شود به این دلیل که منشا آن در گوش نمی باشد، ولی در گوش احساس می شود.
