مغز انسان دو قسمت مساوی متقارن دارد که هر قسمت در یک سمت از جمجمه قرار دارد و بدین خاطر به آن‌ها، نیمکرهی راست و چپ گفته می‌شود. هر نیمکرهی مغزی مسوول انجام کار و پردازش‌های خاصی هست. به طور کلی نیمکرهی چپ مسوول انجام امور و پردازش‌های مخصوص فکر کردن، ریاضیات و تعقل و استدلال کردن است. در حالی که نیمکرهی راست مخصوص امور هنری و زیباشناختی است. جالب اینجاست که مغز به گونه‌ای خلق شده است که سمت راست بدن توسط نیمکرهی چپ مغز کنترل می‌شود و سمت چپ بدن به وسیله‌ی نیمکرهی راست مغز کنترل می‌گردد.
این امر در زمینه‌ی دست انسان و نیز گوش او صدق می‌کند. دست راست و گوش راست به وسیله‌ی نیمکرهی چپ و دست چپ و گوش چپ به وسیله‌ی نیمکرهی راست مغز کنترل می‌شود.
نحوه تعیین گوش غالب و گوش مغلوب چگونه است؟
هر سمت از بدن که غالب باشد، یعنی کارهای اصلی و بیشتری را همچون نوشتن، گوش دادن به تلفن و کار کردن با ابزار آلات انجام دهد، نیمکرهی سمت مقابل غالب می‌شود. به همین خاطر است که در افراد راست دست، نیمکرهی چپ غالب است و در افراد چپ دست، نیمکرهی راست مغز غالب است. در افراد راست دست، معمولا گوش راست غالب است و این افراد تلفن را با گوش راست خود جواب می‌دهند.
و در آزمایشات پیشرفته‌ی پردازش شنوایی، معمولا عملکرد رقابتی گوش راست این افراد بهتر از گوش چپ‌شان خواهد بود. به همین علت، گوش راست این افراد غالب و گوش چپ مغلوب است.
از آنجا که عملکرد مغز برای هر عضو و حسی به صورت ضربدری است و سمت مقابل بدن را کنترل می‌کند، هر نیمکره از مغز در مقایسه با دیگری در یک زمینه‌ی خاصی غالب است. مثلا در پردازش شنوایی، نیمکرهی چپ (و گوش راست) در خصوص پردازش و درک گفتار غالب است. در حالی که نیمکرهی راست (و گوش چپ) در خصوص پردازش و گوش دادن به موسیقی غالب است.
گوش غالب و گوش مغلوب: تفاوت‌های شنوایی انسان
در بحث درک شنوایی، مفهوم گوش غالب و گوش مغلوب به توانایی‌های متفاوت دو گوش در پردازش اطلاعات صوتی اشاره دارد. همانطور که اکثر افراد چپ‌دست یا راست‌دست هستند، بسیاری نیز گوشی دارند که نسبت به دیگری عملکرد بهتری در شنیدن دارد. گوش غالب به گوشی اطلاق می‌شود که در شناسایی و فهم پیام‌های صوتی دقیق‌تر و سریع‌تر است، در حالی که گوش مغلوب کمتر قادر به پردازش این اطلاعات می‌باشد.
دلایل تفاوت‌ها در گوش غالب و مغلوب
- عوامل ژنتیکی
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که ممکن است ژن‌ها در تعیین گوش غالب یک نقش داشته باشند.
- تجربه و یادگیری
تجارب شنیداری افراد و نحوه تعامل آن‌ها با محیط می‌تواند بر توسعه گوش غالب تأثیر بگذارد.
- نیمکره غالب مغز
مغز انسان به گونه‌ای ساخته شده که هر نیمکره آن وظایف خاصی را بر عهده دارد، که می‌تواند روی تفاوت‌های شنوایی بین دو گوش تأثیر بگذارد.
اهمیت درک گوش غالب و مغلوب
شناخت گوش غالب می‌تواند در زمینه‌های مختلفی از جمله آموزش و درمان‌های شنوایی مفید باشد. برای مثال، معلمان ممکن است از این اطلاعات برای بهبود تکنیک‌های آموزشی خود استفاده کنند یا متخصصان شنوایی‌سنجی ممکن است بر اساس آن در تنظیم سمعک اقدام نمایند. برای تعیین گوش غالب، می‌توان آزمایش‌های شنوایی‌سنجی مختلفی را انجام داد. البته باید توجه داشت که با وجود وجود یک گوش غالب، هر دو گوش برای فرآیند شنوایی و درک مکانی صداها به صورت یکجا کار می‌کنند و نقش مهمی در تشخیص جهت و منبع صدا ایفا می‌کنند.
