شکاف کام یا لب، شکافی در لب فوقانی، سقف دهان یا هر دو است. این مشکلات هنگامی بروز میکنند که ساختارهای صورت در جنین کاملاً بسته نشوند. این شکاف ها از رایج ترین نقایص هنگام تولد است. این شکاف ها معمولاً به عنوان نقایص جداگانه هنگام تولد مشاهده می شوند، اما با بسیاری از شرایط ژنتیکی و سندرم های ارثی همراه هستند. پس غربالگری سیستم شنوایی در این کودکان حائز اهمیت است.
داشتن نوزاد مبتلا به شکاف می تواند ناراحت کننده باشد، اما هر دوی آنها قابل اصلاح هستند. در بیشتر نوزادان، یک سری از جراحی ها می توانند عملکرد طبیعی را بازیابی کرده و با حداقل جای زخم به ظاهر طبیعی تری برسند. معمولاً علائم شکاف در لب هنگام تولد کاملاً قابل شناسایی هستند.
شکاف لب
محققان معتقدند که بیشتر موارد شکاف لب ناشی از تعامل عوامل ژنتیکی و محیطی است. در بسیاری از نوزادان، علت مشخصی کشف نشده است.
عوامل خطر شکاف لب
چندین عامل ممکن است احتمال ابتلا به شکاف لب در نوزاد را افزایش دهد. از جمله:
- سابقه خانوادگی
- قرار گرفتن در معرض مواد خاص در دوران بارداری (مانند الکل، سیگار و داروهای خاص)
- ابتلا به دیابت
احتمال شکاف لب، همراه یا بدون شکاف کام در پسر‌ها بیشتر است. شکاف کام بدونِ شکاف لب در دخترها شایع تر است.
عوارض شکاف لب یا کام
این کودکان بسته به نوع و شدت شکاف، با چالش های مختلفی روبرو هستند. از جمله:
- تغذیه دشوار
- عفونت گوش و کاهش شنوایی: به‌ویژه نوزادان دارای شکاف کام در معرض خطر ایجاد مایع گوش میانی و کم شنوایی هستند
- مشکلات دندانی
- مشکلات گفتاری
کودکان دارای شکاف ممکن است به دلیل تفاوت در شکل ظاهری و استرس مراقبت های فشرده پزشکی، با مشکلات اجتماعی، عاطفی و رفتاری رو به رو شوند.
جلوگیری از شکاف کام یا لب
پس از تولد نوزاد با شکاف، والدین نگران احتمال داشتن فرزند دیگری با همان شرایط هستند. در حالی که نمی توان از بسیاری از موارد شکاف لب و کام جلوگیری کرد.
اقدامات زیر را برای کاهش خطر در نظر بگیرید:
- مشاوره ژنتیکی را در نظر بگیرید.
- ویتامین های دوران بارداری مصرف کنید.
- دخانیات یا الکل استفاده نکنید.
آیا شکاف کام جنین در سونوگرافی مشخص می شود؟
بسیاری از اختلالاتی که نوزاد تازه متولد شده با آن روبه رو است در دوران جنینی و با استفاده از سونوگرافی قابل شناسایی است. در غربالگری اولیه جنین اختلالاتی مانند سندرم داون، تشکیل نشدن کیسه جنین و مشکلات ژنتیکی قابل تشخیص است. یکی از اختلالاتی که در دوران جنینی و با کمک سونوگرافی قابل تشخیص است شکاف لب و کام است.
شکاف کام و شکاف لب از جمله آنومالی هایی است که در سونوگرافی آنومالی اسکن سه ماهه دوم و حتی گاها در غربالگری سه ماهه اول قابل تشخیص است. شکل زیر یک جنین 18 هفته با شکاف کام و لب یک طرفه است.
در صورتی که کودک دارای شکاف باشد، ام آر آی جنین بهترین روش تصویر برداری جهت بررسی کام خلفی در جنین مبتلا به شکاف لب می باشد. سونوگرافی نمی تواند در تشخیص اکثر موارد درگیری کام خلفی کمک کننده باشد.
لب شکافی یا لب شکری
لب شکافی یا لب شکری می تواند همزمان با کام شکافته رخ دهد. جراحی سریع بعد از تولد یکی از درمان های ثمربخش این کودکان است. تمام خانواده ها دوست دارند فرزندشان بدون مشکل خاصی متولد شود. اما ممکن است در هنگام تولد متوجه مشکل یا نقصی در فرزند خود شوند. یکی از این نقص ها که ممکن است در اثر مصرف داروها و کاهش مصرف اسید فولیک در زمان بارداری به وجود بیاید، لب شکافی یا لب شکری است. این مشکل می تواند خانواده کودک را تحت تاثیر زیادی قرار دهد. اما به یاد داشته باشید هیچ وقت خود را سرزنش نکنید و به فکر درمان و راه چاره برای کاهش مشکلات فرزند خود باشید.
