اوتریکول و ساکول دو اندام کورتی در گوش داخلی مهره داران هستند.
این بخش قسمتی از سیستم تعادلی لابیرنت غشایی هستند که توسط لابیرنت استخوانی احاطه شده است.
اتریکول و ساکول از سنگریزه و مایع ویسکوز برای تحریک سلولهای مویی در جهت شناسایی هرگونه حرکت یا چرخش استفاده می کنند.
وظیفه ی اوتریکول و ساکول چیست؟
اوتریکول در شناسایی شتاب خطی و حرکات سر در محور افقی نقش دارد.
از کلمه لاتین uter به معنای کیسه چرمی گرفته شده است.
اوتریکول از ساکول بزرگتر است و به فرم مستطیلی وجود دارد که در بالا و پشت وستیبول قرار گرفته است.
ساکول نیز یک کیسه کوچک تر و کروی تر است و در جلو وستیبول قرار گرفته و این دو کیسه توسط مجرایی به هم متصل هستند.
ماکولای اوتریکول قسمتی است که اپیتلیوم دارای سلول های مویی می باشد و ضخامتش بین ۲ تا ۳ میلیمتر میباشد و در کف اوتریکول قرار گرفته است .
از آن شاخه هایی از عصب آکوستیک خارج می شود.
سلولهای مویی گیرنده های مکانیکی هستند که روی هرکدام ۴۰ تا ۷۰ استریو سیلیاو یک موژک بلند تر به نام کینوسیلیا قرار گرفته است.
نوک این استریوسیلیا و کینوسیلیا در ماده ژلاتینی اتولیتی قرار گرفته است.
این غشا به علت وجود کلسیم کربنات اتولیت خوانده می شود.
این غشا اتولیتی وزن بالای سلول مویی را زیاد می کند و باعث افزایش اینرسی آنها می شود که همین افزایش وزن و اینرسی در قابلیت شناسایی شتاب خطی و حرکات گردشی سر کمک میکند.
وقتی سر تکان می خورد به علت نیروی گرانشی که به استتوکونیا اثر میکند باعث حرکت آنها و سپس حرکت ماده ژلاتینی و در نهایت تحریک سلول موی میشود.
اوتریکول و ساکول هنگامی که سردر وضع نزدیک به قائم قرار دارد به حفظ تعادل کمک میکنند.
در واقع شخص می تواند نیم درجه عدم تعادل هنگام خم شدن بدن از وضعیت قائم را تشخیص دهد.
دیگر وظایف اوتریکول و ساکول
اوتریکول و ساکول به تشخیص شتاب خطی کمک میکند یعنی وقتی بدن به طور ناگهانی به جلو پرتاب میشود یعنی وقتی بدن شتاب میگیرد اطلاعات تعادلی از طرف این دو بخش به دستگاه عصبی مرکزی ارسال میشود .
اوتریکول و ساکول بر خلاف مجاری نیم دایره ای و مخچه نقش پیش بینی کننده تعادل را ندارند یعنی تا زمانی که شخص از حالت تعادل خارج نشده باشد قادر به تشخیص این عدم تعادل نیستند.
وقتی از حالت خوابیده به یک سمت به حالت ایستاده در میآییم ماکول ساکول تحریک می شود و وقتی سر برای برداشتن شیی به جلو خم میشود ماکولا اتریکول تحریکمیشود .
اطلاعات مجرای اتولیتی بر طناب نخاعی و فعالیت نورون های حرکتی تحتانی تاثیر می گذارد.