استخوان ماستوئید یک سیستم استخوانی مشبک و متخلخل است که در پشت گوش قرار دارد و به فضای گوش میانی متصل است. این سیستم به عنوان پشتیبانی ساختاری برای گوش عمل می کند. ماستوئیدیت (mastoiditis) یا عفونت استخوان ماستوئید یا التهاب آن ممکن است حاد یا مزمن باشد. عفونت سریع و ناگهانی ماستوئید ممکن است زندگی فرد را تهدید کند و باید به عنوان یک فوریت پزشکی که معمولاً نیاز به درمان جراحی فوری دارد، در نظر گرفته شود.
عفونت های مزمن شامل سوراخ شدن پرده گوش و به دنبال آن تخلیه مکرر عفونت است که به آن اوتیت مدیای مزمن گفته می شود. آنتی بیوتیک ها به صورت موضعی یا به صورت خوراکی ممکن است علائم را برطرف کنند. با این حال، در بسیاری از موارد، برداشتن استخوان ملتهب با جراحی ماستوئیدکتومی برای کاهش عفونت و بازگرداندن گوش به سلامت قبل لازم است. علاوه بر این، ممکن است در مواردی ماستوئیدکتومی جهت دسترسی به نواحی گوش میانی برای از بین بردن تومورها، بازسازی مکانیسم شنوایی یا سایر اهداف درمانی مشابه استفاده شود.
استخوان ماستوئید چیست؟
استخوان ماستوئید در واقع تشکیل شده از سلول های پر از هوا است. این ساختار بخشی از استخوان گیجگاهی جمجمه است. تصور می شود سلول هایپر از هوای ماستوئید از ساختارهای ظریف گوش محافظت می کنند و فشار گوش را تنظیم می کنند. همچنین این احتمال می رود که ساختار ماستوئید از استخوان گیجگاهی در برابر ضربه محافظت می کند.
زائده ماستوئید کجاست؟
زائده ماستوئید در پشت جمجمه، در زیر و پشت گوش قرار دارد. این یک ساختار استخوانی است که بخشی از استخوان گیجگاهی است. زائده ماستوئید دارای یک حفره داخلی است که شامل سلولهای هوایی است. این سلولها به کاهش وزن جمجمه کمک میکنند و همچنین به عنوان مکانی برای اتصال عضلات و تاندونها عمل میکنند.
در اینجا یک توضیح دقیقتر از موقعیت زائده ماستوئید آورده شده است:
- در سطح جمجمه: زائده ماستوئید به صورت یک برآمدگی مخروطیشکل در زیر و پشت گوش ظاهر میشود. این برآمدگی در پشت استخوان گیجگاهی قرار دارد و در پشت استخوان پسسری و بالای استخوان آهیانه قرار میگیرد.
- در سطح داخلی جمجمه: زائده ماستوئید دارای یک حفره داخلی است که شامل سلولهای هوایی است. این سلولها در پشت گوش میانی و در بالای گوش داخلی قرار دارند.
سلولهای هوایی موجود در زائده ماستوئید به تعادل فشار هوا در گوش میانی کمک میکنند. در برخی موارد، زائده ماستوئید ممکن است تحت تأثیر بیماری قرار گیرد. به عنوان مثال، التهاب استخوان ماستوئید (mastoiditis) یک بیماری شایع است که میتواند در اثر عفونت گوش میانی ایجاد شود. این بیماری میتواند باعث درد، تب، تورم و حساسیت در ناحیه زائده ماستوئید شود.
علائم عفونت ماستوئید
ماستوئیدیت حاد یا عفونت ماستویید باعث ایجاد علائم در سیستم شنوایی و بدن می شود. علائم سیستم شنوایی شامل گوش درد، کاهش شنوایی، حساسیت به لمس، تورم و قرمزی است. تورم باعث می شود گوش به صورت بیرون زدگی به نظر برسد. ممکن است از مجرای گوش مایع چرک مانند تخلیه شود. علائم سیستمیک شامل تب، کاهش اشتها، خستگی و بی حالی است. تست دیاپازون در تشخیص این التهاب حائز اهمیت است.
چرا التهاب استخوان ماستوئید به وجود می آید؟
ماستوئیدیت معمولاً به دنبال عفونت گوش درمان نشده به وجود می آید. ابتدا بیمار به ویروسی مبتلا می شود که علائمی شبیه سرماخوردگی ایجاد می کند. این امر باعث اختلال در دفاع از مخاط گوش می شود و باکتری ها قادر به ایجاد عفونت می شوند. التهاب، عفونت و چرک در پشت پرده گوش جمع می شود. اگر این مورد شناخته یا درمان نشود ، عفونت به حفره ماستوئید گسترش می یابد و التهاب استخوان ماستوئید به وجود می آید.
درمان ماستئودیت چگونه است؟
اولین مرحله در درمان ماستوئیدیت پیشگیری است. شناخت و درمان مناسب عفونت های اولیه گوش با آنتی بیوتیک های خوراکی مهم است. از بهبودی عفونت گوش باید اطمینان داشت و قرار دادن یک لوله تهویه در پرده گوش جهت تخلیه عفونت، اهمیت دارد. هنگامی که ماستوئیدیت رخ می دهد، درمان تهاجمی برای جلوگیری از عوارض مهم است. آنتی بیوتیک های داخل وریدی تجویز می شود. اگر آنتی بیوتیک ها نتوانند بهبودی ایجاد کنند، جراحی گوش جهت گذاشتن لوله تهویه در پرده گوش ضروری است.
در مرحله ی بعد با برش پشت گوش برای تخلیه آبسه و دسترسی به ماستوئید انجام می شود. برای جلوگیری از پیشرفت به سمت عوارض جدی تر، ماستوئیدکتومی انجام می شود و عفونت برداشته می شود. به منظور جلوگیری از ایجاد عود مجدد باکتری، به مدت 1-2 روز یک لوله در پوست باقی می ماند. برای اطمینان از رفع کامل آنتی بیوتیک ها به مدت 1-2 هفته ادامه می یابد.
عوارض التهاب استخوان ماستوئید چیست؟
اگر ماستوئیدیت ایجاد شود و درمان انجام نشود، عفونت می تواند پیشرفت کند. ممکن است به گوش داخلی وارد شود و باعث کاهش شنوایی و سرگیجه شود. ممکن است عصب صورت را آلوده کرده و باعث فلج صورت شود.
این عفونت می تواند به گردن گسترش یابد و باعث عفونت عضلات گردن و در نتیجه آبسه گردن شود. عفونت می تواند به داخل رگ های جمجمه گسترش یافته و باعث ایجاد لخته خون شود. انسداد وریدها ممکن است باعث افزایش فشار در مغز شود. عفونت ممکن است به پوشش مغز گسترش یابد و باعث مننژیت شود. ممکن است به مغز گسترش یابد و باعث انسفالیت یا آبسه مغز شود. اگرچه در گذشته شایع تر بود، اما به دلیل دسترسی به آنتی بیوتیک ها، به ندرت امروزه این عوارض رخ می دهد. در صورت بروز، خطرات بسیار جدی در پی دارد.
عوارض جراحی ماستوئید
ممکن است در سمت گوش درگیر افت شنوایی داشته باشیم. سرگیجه برای چند روز اول پس از این جراحی شایع است. وجود سرگیجه ممکن است تا ماه ها بعد نیز وجود داشته باشد. به همین خاطر جهت رفع سرگیجه، فعال بودن و انجام تمرینات تعادلی و توانبخشی مهم است. بعد از هر عمل جراحی، عفونت یک عارضه بالقوه است. اما در این جراحی بسیار نادر است. عصب صورت حرکت در یک طرف صورت را کنترل می کند و از کنار گوش عبور می کند. آسیب به این عصب در این جراحی بسیار نادر است، اما ممکن است رخ دهد. بی حسی گوش پس از هر نوع جراحی گوش معمول است. این حالت در طی بعد از چند ماه بهبود می یابد و به ندرت دائمی است.