تعادل چیست؟

تعادل معادل balance یا equilibrium در انگلیسی است. مفهوم تعادل به موارد زیادی اشاره دارد ولی در اینجا مقصود ما تعادل بدن است.

تعادل چیست؟

تعادل از نظر لغوی یعنی اشیاء و وسایلی که از نظر وزن یا نیرو باهم برابر هستند. اما وقتی به تعادل بدن می رسیم تعریف آن کمی متفاوت می شود؛ به توانایی یک فرد در کنترل مرکز ثقل خود نسبت به سطح اتکای موجود برای جلوگیری از سقوط، تعادل گفته می شود.

تعادل در ورزش چیست؟

تعادل در ورزش یعنی توانایی ایستادن یا کنترل حرکات بدن است و هماهنگی یعنی توانایی حرکت دو یا چند عضو بدن که تحت کنترل بوده و حرکات اعضای بدن به صورت روان انجام می شود.

انواع تعادل

تعادل بدن به دو بخش تعادل پویا و استاتیک تقسیم بندی می شود. تعادل پویا یعنی در حال حرکت فرد بتواند راستای بدن خود را حفظ کند و استاتیک یعنی اینکه فرد در حالت بدون حرکت و ثابت راستای بدن خود را حفظ کند. برای مطالعه ی بیشتر در این زمینه می توانید به صفحه ی تعادل در ورزش همین سایت مراجعه کنید.

تعادل بدن چیست؟

برای حفظ تعادل بدن بایستی چند سیستم و ارگان در بدن باهم همکاری کنند. سیستم بینایی، سیستم تعادل گوش، حس عمقی و مخچه مراکز اصلی تعادل بدن هستند.

همکاری این مراکز برای کنترل و حفظ تعادل لازم است. شاید در وهله ی اول به ذهنتان برسد که گوش و شنوایی چه ارتباطی به تعادل دارد؟ باید بگیم یکی از اصلی ترین بخش های تعادل بدن، سیستم شنوایی است. سیستم شنوایی دارای دو بخش است که یکی از بخش های آن تعادل است. تعادل در این بخش به وسیله ی سیستم دهلیزی و مجاری نیم دایره ای حفظ می شود. برهم خوردن این سیستم موجب ایجاد سرگیجه های دورانی و چرخشی می شود و فرد عملا تعادل خود را ازدست می دهد.

حس عمقی هم یکی از سیستم های ناشناخته بدن است که اغلب در هنگام بررسی مشکلات تعادل نادیده گرفته می شود. حس عمقی در مفاصل بزرگ بدن مانند زانو، لگن، شانه و مچ پا وجود دارد و در واقع با کمک این حس، ما بدون اینکه به دست و پای خود نگاه کنیم، می فهمیم چه وضعیتی دارند. تعریف حس عمقی یعنی درک وضعیت مفصل و بدن انسان در فضا. برای اینکه در این باره بیشتر بدانید می توانید به صفحه ی حس عمقی همین سایت مراجعه کنید.

سیستم مرکزی تعادل بدن

سیستم مرکزی تعادل بدن در مخچه قرار دارد. آسیب به این سیستم در شرایط خاص ممکن است ایجاد شود. بعضی از کودکان در بدو تولد آتروفی یا کوچکی مخچه دارند که این عامل باعث می شود کودک در کسب مراحل رشدی با مشکل مواجه شود.

معمولا این کودکان مفاصل شل و نرمی دارند. عضلات آنها نیز نرم بوده و اغلب دیر به مرحله ی راه رفتن می رسند. در بزرگسالان ضربه به مغز، سکته مغزی و وجود تومور در ناحیه مخچه، می تواند سیستم مرکزی تعادل بدن را به هم بریزد. به یاد داشته باشید در بعضی موارد ضربه به سر موجب کنده شدن سنگریزه های گوش می شود و در این حالت علت سرگیجه مربوط به سیستم شنوایی می شود. معمولا در آسیب به ناحیه مخچه علائمی مانند تلو تلو خوردن، دیسمتری، حالت تهوع و استفراغ و نیستاگموس وجود دارد. برای بررسی این نوع آسیب فرد بایستی ام آر آی مغزی انجام دهد.

در سیستم شنوایی نیز اوتریکول و ساکول نقش حیاتی در حفظ تعادل دارند.

آیا استرس باعث عدم تعادل می شود؟

استرس در بعضی افراد موجب ایجاد سرگیجه های عصبی می شود. سرگیجه های عصبی به نوبه ی خود موجب عدم تعادل فرد می شود. برای مطالعه در این زمینه می توانید به صفجه ی سرگیجه عصبی همین سایت مراجعه کنید.

سایر علل عدم تعادل چیست؟

مصرف بعضی از داروها به صورت موقتی می تواند باعث عدم تعادل شود. داروهای ضد افسردگی، خواب آورها و مسکن ها از شایع ترین داروهایی هستند که موجب عدم تعادل می شوند.

افت فشار خون وضعیتی نیز از دیگر علل عدم تعادل است. بیماری های مغز و اعصاب مانند پارکینسون، ام اس نیز می توانند عدم تعادل ایجاد کنند. آسیب به اعصاب پا در بیماران دیابتی نیز از دیگر علل عدم تعادل است. بیماری motion sickness یا حرکت نیز از دیگر علل بروز عدم تعادل است.

در این بیماری سیستم شنوایی و بینایی ناهماهنگ هستند و باعث بروز عدم تعادل می شود. ماهیت این بیماری به این صورت است که چشم به شما می گوید شئ ثابت است اما گوش حرکت را نشان می دهد.

درمان عدم تعادل

برای درمان عدم تعادل بایستی اول علت ایجاد کننده ی آن را پیدا کرد. مثلا اگر در ارزیابی مشخص شد مشکل عدم تعادل از گوش است، درمان آن مشخص می شود. اگر مشکل حس عمقی باشد انجام تمرینات تقویتی حس عمقی کمک کننده است. بنابراین برای درمان عدم تعادل اول بایستی علت آن مشخص باشد.

تعادل نداشتن کودک در راه رفتن

کودکان اگر مشکلات مربوط به تاخیر رشدی داشته باشند، اکثرا مشکل تعادل نیز دارند و منشاء آن می تواند ضعف و ناهماهنگی عضلات باشد. بنابراین ارزیابی کودک از نظر قدرت عضلانی و هماهنگی اهمیت دارد. یک کاردرمانگر می تواند با ارزیابی دقیق مشکل تعادل کودک و همچنین درمان آن را مشخص کند.

کلینیک تعادل صادقیه

کلینیک تعادل صادقیه یکی از مراکز سنجش تعادل است. در مرکز تست سرگیجه تهران ما مشکلاتی که مربوط به تعادل گوش است را بررسی می کنیم.