سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در میان کودکان است که می‌تواند همراه با علائم متعددی نظیر تب، سرفه، گلودرد باشد. یکی دیگر از علائم که می‌تواند موجب نگرانی والدین شود، کم شدن شنوایی در سرماخوردگی کودکان است. این نوشتار با هدف بررسی این پدیده و مکانیزم‌های مرتبط با آن تدوین شده است.
علت کم شدن شنوایی در سرماخوردگی
علت اصلی کاهش شنوایی در زمان سرماخوردگی، تجمع مایع در میانی گوش است. وقتی کودکی سرما می‌خورد، مخاط و ترشحات می‌توانند به قسمت میانی گوش راه پیدا کنند و باعث ایجاد انسداد شوند. این حالت می‌تواند از جریان طبیعی صدا از گوش خارجی به گوش داخلی جلوگیری کند و در نتیجه شنوایی کاهش یابد.
انسداد لوله استاش نیز می‌تواند سبب کاهش شنوایی شود. لوله استاش کانالی است که گوش میانی را به گلو متصل می‌کند و وظیفه تعادل فشار هوا و خروج ترشحات از گوش میانی را دارد. در زمان سرماخوردگی، این لوله می‌تواند ملتهب و مسدود شده و از خروج مایع جلوگیری کند، که این امر نیز به کاهش شنوایی منجر می‌شود.
علائم کم شدن شنوایی در سرماخوردگی کودکان
از آنجایی که کودکان، به ویژه خردسالان، نمی‌توانند به طور واضح مشکل شنوایی خود را بیان کنند، تشخیص به موقع اهمیت مضاعفی می‌یابد. به این نشانه‌ها توجه داشته باشید:
- مشکل در شنیدن صداهای ضعیف: کودک ممکن است از شما بخواهد که بلندتر صحبت کنید یا به نظر برسد متوجه حرف‌های شما نمی‌شود.
- تأخیر در پاسخ به صداها: به ویژه هنگام بازی یا زمانی که از پشت سر با او صحبت می‌کنید.
- زیاد کردن صدای تلویزیون: برای شنیدن بهتر، تمایل به افزایش بیش از حد صدا دارد.
- مشکل در درک گفتار: درک دستورات یا سوالات شما برایش دشوار است.
- بی‌قراری و تحریک‌پذیری غیرمعمول: ناتوانی در شنیدن می‌تواند منجر به بدخلقی و پرخاشگری شود.
راه‌حل‌ها و پیشگیری از کم شدن شنوایی هنگام ابتلا به سرماخوردگی
- مراقبت‌های پزشکی: در صورت مشاهده کاهش شنوایی در کودک، مراجعه به شنوایی شناسی و انجام تست های مربوطه بسیار مهم است. این تست ها مشخص می کند که صرفا مایع معمول جمع شده است یا گوش میانی عفونت کرده است.
- استراحت: استراحت کافی به بهبود سریع‌تر سرماخوردگی و حل مشکل کاهش شنوایی کمک می‌کند.
- مصرف مایعات: نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات می‌تواند به رقیق شدن مخاط و تسهیل خروج آن از گوش کمک کند.
- استفاده از بخور: استنشاق بخار می‌تواند به باز شدن مجرای تنفسی و لوله استاش و خروج ترشحات کمک کند.
- جلوگیری از فشار به گوش: کودک باید از فعالیت‌هایی که فشار زیادی به گوش وارد می‌کند، مانند شیرجه زدن یا پرواز، خودداری کند تا از بدتر شدن وضعیت جلوگیری شود.
کم شدن شنوایی در زمان سرماخوردگی در کودکان معمولاً موقتی است و با بهبود سرماخوردگی، شنوایی به حالت عادی بازمی‌گردد. با این حال، مراقبت‌های مناسب و مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند در جلوگیری از عوارض طولانی‌مدت و بهبود سریع‌تر سلامت کودکان نقش مهمی داشته باشد.
عوارض سرماخوردگی در کودکان کم شنوا
سرماخوردگی باعث کیپی گوش و عفونت گوش میانی می‌گردد و این امر موجب کم شنوایی حتی در یک فرد با شنوایی سالم می‌گردد. البته میزان این کم شنوایی در حالت سرماخوردگی برای افراد بزرگسال جزیی و کم است. ولی در کودکان به علت وضعیت ساختاری خاص گوش میانی ممکن است بیشتر و یا طولانی‌تر گردد و این مساله وقتی مشکل‌زا می‌شود که کودک از قبل، دچار کم شنوایی نیز باشد.
در این حالت میزان کم شنوایی او دو برابر می‌شود و او صداها را نخواهد شنید. این مساله حتی برای آن دسته از کودکان کم شنوایی که سمعک می‌زنند نیز صادق است. و حتی با وجود سمعک، آن‌ها در هنگام سرماخوردگی ممکن است صداها را حتی با وجود تقویت ناشی از سمعک نیز نشنوند. چون سمعک متناسب با کم شنوایی او تنظیم شده است و نه بر اساس میزان کم شنوایی اضافی که در اثر سرماخوردگی برایش پیش آمده است.
به همین علت، همیشه توصیه می‌گردد که برای جلوگیری از افزایش کم شنوایی کودکان در اثر سرماخوردگی، به ویژه در کودکان کم شنوا، حتما این مساله جدی گرفته شود و هر چه سریع‌تر سرماخوردگی آنان درمان گردد. نباید مدت زمان سرماخوردگی در نوزادان و کودکان به درازا بکشد. برای آگاهی از اینکه آیا سرماخوردگی وضعیت شنوایی کودک را تحت تاثیر قرار داده است، بهتر است نوار گوش انجام دهید. این تست راحت و در کمتر از ده دقیقه انجام می‌گردد و دقیق به ما نشان می‌دهد که روند سرماخوردگی و تاثیر آن بر روی گوش میانی و شنوایی کودک چگونه است.
