ادیوگرام نموداری است که میزان شنوایی یک فرد را در فرکانسهای مختلف نشان میدهد. در این نمودار، شدت صدا بر حسب دسیبل (dB) اندازهگیری میشود. صفر دسیبل کمترین صدای قابل شنیدن برای یک فرد معمولی است و هرچه عدد دسیبل بالاتر برود، صدای مورد نظر بلندتر خواهد بود. گفتار معمولی افراد معمولاً بین 50 تا 60 دسیبل است. آسیب شنوایی باعث میشود که فرد نتواند صداهای با شدت کم را بشنود و این موضوع بر روی زندگی روزمره او، از جمله توانایی ارتباط برقرار کردن با دیگران، تأثیر منفی میگذارد. اگرچه ادیوگرام میتواند به ما اطلاعات خوبی درباره میزان آسیب شنوایی بدهد، اما نمیتواند به طور دقیق پیشبینی کند که این آسیب چه تأثیری بر تواناییهای شنیداری فرد در شرایط مختلف خواهد داشت. به عبارت دیگر، ادیوگرام یک شاخص کلی از وضعیت شنوایی است و نمیتواند همه جوانب این موضوع را پوشش دهد.
میزان بلندی صداهای مختلف
شدت یا بلندی صدا بر اساس واحد دسی بل (db) اندازه گیری می شود. در زیر مقدار شدت صداهای مختلف به تفکیک آمده است
نوع صدا | مقدار بلندی آن |
نجوا | 20 دسی بل |
صدای صحبت معمولی | 60 دسی بل |
صدای ماشین | 80 دسی بل |
صدای آژیر پلیس | 100 دسی بل |
کنسرت موسیقی | 120 دسی بل |
آسیب سلولهای شنوایی بر اثر صدای بلند
حلزون گوش اندامی بسیار حساس است که درون آن سلولهای شنوایی بر روی یک غشای حساس قرار گرفتهاند. این سلولها وظیفه تبدیل امواج صوتی به پیامهای عصبی را بر عهده دارند. قرار گرفتن در معرض صداهای بلند باعث آسیب و از بین رفتن این سلولها میشود. تصور کنید این غشا مانند یک فرش است و سلولهای شنوایی مانند نقش و نگار آن. صداهای بلند باعث میشوند که بخشهایی از این نقش و نگار پاک شود و سلولهای شنوایی از بین بروند.
عواقب جدی آسیب شنوایی ناشی از صدا
آسیب به سلولهای شنوایی تنها مشکل ایجاد شده توسط صداهای بلند نیست. این آسیبها به تارهای عصبی شنوایی نیز گسترش یافته و باعث میشوند حتی با بهترین سمعکها هم درک صدا به ویژه گفتار دشوار شود. این وضعیت که نوروپاتی شنوایی نامیده میشود، باعث از دست رفتن پایانههای عصبی شنوایی میشود و درک گفتار در محیطهای شلوغ را غیر ممکن میسازد. به همین دلیل، محافظت از گوشها در برابر صداهای بلند بسیار مهم است.
شیوع و انواع کم شنوایی و راههای پیشگیری
کم شنوایی، به ویژه ناشی از صداهای بلند، یک مشکل رایج است و میتواند به دلیل عوامل محیطی مختلفی رخ دهد. کاهش قرار گرفتن در معرض صداهای بلند، یکی از موثرترین راههای پیشگیری از این مشکل است. افرادی که به دلیل شغل یا علایق شخصی در معرض صداهای بلند قرار دارند، باید به طور مرتب شنوایی خود را بررسی کنند. همچنین، افرادی که دچار افت شنوایی شدید هستند، ممکن است از کاشت حلزون بهره بیشتری ببرند.
بلندی صدا و سروصداهای زندگی شهرنشینی چقدر باید باشد؟
با توجه به افزایش سطح صدا در محیطهای شهری و صنعتی، تعیین حد مجاز بلندی صدا برای حفظ سلامت شنوایی و روان افراد به یکی از دغدغههای اصلی تبدیل شده است. در محیطهای صنعتی، حد مجاز صدا معمولاً 85 دسیبل (مقداری بیشتر از صدای ماشین) در نظر گرفته میشود که به این معنی است که کارگران میتوانند به مدت 8 ساعت در معرض این سطح صدا قرار بگیرند بدون اینکه به شنواییشان آسیب جدی وارد شود. اما این استاندارد صرفاً برای محیطهای صنعتی تعیین شده و در زندگی شهری که افراد به طور مداوم در معرض انواع صداها قرار دارند، قابل تعمیم نیست. تحقیقات نشان میدهند که حتی صداهای کمتر از 85 دسیبل نیز میتوانند اثرات مخربی بر سلامت روان، خواب، فشار خون و سایر جنبههای سلامت داشته باشند. بنابراین، برای ایجاد محیطهای شهری سالم و آرام، نیاز است تا حد مجاز صدا در مناطق مسکونی و عمومی به مراتب کمتر از 85 دسیبل تعیین شود.
آیا بلندی صدا در هندزفری یا هدفون موجب کم شنوایی می شود؟
این امر در کوتاه مدت تاثیر چندانی ندارد اما در دراز مدت و هنگامی که فرد به صورت مداوم از آن استفاده کند موجب آسیب سیستم شنوایی فرد می شود. یادتان باشد در معرض صدای بلند قرار گرفتن در هر شرایطی برای شنوایی خطرناک است.
بلندی صدا در ترقه بازی سیل ویرانگری برای شنوایی
هر صدایی که باعث آزار شنوایی و آسیب به گوش شود، نویز نامیده میشود. یکی از خطرناکترین انواع نویز، نویزهای آنی مثل صدای انفجار است. این صداها با انرژی بسیار بالا، مشابه شلیک گلوله، به گوش آسیب میرساند و میتواند تا 150 دسیبل شدت داشته باشد. حتی یک بار قرار گرفتن در معرض چنین صدایی میتواند به گوش آسیب دائمی وارد کند. این آسیب شبیه سیل ویرانگری است که تارهای عصبی حساس حلزون گوش را میشوید و از بین میبرد. در نتیجه، قسمتهایی از حلزون که وظیفه تبدیل صدا به پیام عصبی را دارند، تخریب شده و شنوایی فرد به شدت کاهش مییابد. به عبارت دیگر، نویز مانند یک سیل ویرانگر، شنوایی ما را نابود میکند.