کاشت حلزون چیست؟ | راهنمای جامع جراحی کاشت حلزون

شایع‌ترین دلیل کاهش شنوایی مربوط به مشکلات سلول های مویی در گوش داخلی است که باعث ناشنوایی حسی عصبی می‌شود. اگرچه صدا به روش معمول از گوش عبور می‌کند، سلول‌های مویی تحریک نشده و بنابراین هیچ پیامی به مغز ارسال نمی‌شود. اختلال در عملکرد سلول‌هایی مویی گوش داخلی، شنیدن صداهای ظریف را دشوارتر می‌کند و در برخی موارد حتی صداهای بلند نیز شنیده نمی‌شود. با توجه به محدودیت افزایش صدا در استفاده از سمعک وجود دارد، کاشت حلزون گوش (Cochlear implant) روش جایگزینی برای تقویت شنوایی است. در ادامه این مقاله از کلینیک جهان سمعک راجع به اینکه کاشت حلزون چیست و روند جراحی حلزون گوش در بزرگسالان و کودکان صحبت کرده‌ایم.

کاشت حلزون چیست؟

ایمپلنت حلزون گوش یک دستگاه الکترونیکی کوچک است که برای بهبود شنوایی در برخی شرایط تجویز می‌شود. اگر سمعک وضوح صدای لازم برای درک گفتار و زبان گفتاری را برای بیمار ایجاد نکند، کم شنوایی شدید یا ناشی از آسیب به گوش داخلی باشد، کاش حلزون گوش یک گزینه درمانی خوب محسوب می‌شود. کاشت حلزون در کودکان باید در همان سنین کم انجام شود چرا که با بدتر شدن کم شنوایی، فرصت بهبود به مرور زمان کاهش می‌یابد. برای رسیدن به بهترین نتیجه و بالا رفتن میزان شنوایی، باید توانبخشی و آموزش بعد از جراحی حلزون گوش به صورت منظم انجام شود.

کاشت حلزون برای چه افرادی مفید است؟

مطالعات clevelandclinic نشان می‌دهد افراد زیادی هستند که می‌توانند از کاشت حلزون استفاده کنند، اما تنها ۲ درصد از این افراد کاشت حلزون انجام داده‌اند. کاشت حلزون فقط برای کم شنوایی کامل یا ناشنوایی نیست. سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) کاشت حلزون در بزرگسالان را برای افراد مبتلا به کم شنوایی متوسط، عمیق یا شدید تایید کرده است. افراد مبتلا به کم شنوایی در هر دو گوش یا کم شنوایی در یک گوش (کم شنوایی یک طرفه) می‌توانند عمل کاشتن حلزون گوش انجام دهند. همچنین در افرادی که از سمعک استفاده کردند اما توانایی درک گفته‌های دیگران و قدرت کلامی خوبی ندارند.

کاشت حلزون در کودکان ۹ ماه به بالا نیز امکان‌پذیر است. در کودکانی که قبل از ناشنوایی یا کم شنوایی گفتار را یاد گرفته‌اند و درک کلامی دارند، نتیجه درمان کاشت حلزون بهتر است.

تفاوت کاشت حلزون گوش و سمعک چیست؟

سمعک صداها را بلندتر می‌کند، بنابراین فرد می‌تواند صداها را قوی‌تر بشنود. سمعک برای کم‌شنوایی‌های خفیف‌تر کاربردی‌تر است. اما اگر گوش داخلی دچار آسیب‌دیدگی شده و کم‌شنوایی شدید باشد، ممکن است سمعک نتواند در بهبود شنوایی مفید باشد. کاشت حلزون سیگنال‌های صوتی را مستقیما به عصب شنوایی ارسال می‌کند.

بهترین سن کاشت حلزون چه سنی است؟

بعد از ۹ ماهگی می‌توان کاشت حلزون انجام داد و هرچه زودتر این جراحی اجام شود، کودک از نظر رشد مهارت‌های کلامی قوی‌تر خواهد بود. به طور کلی پیشنهاد می‌شود کودکان بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی این جراحی را انجام دهند.

عوارض کاشت حلزون

جراحی کاشت حلزون یک روش بی خطر است و عوارض نادری دارد. با این حال مانند تمام جراحی‌ها، خطراتی نیز وجود دارد که عبارتند از موارد زیر:

• خونریزی
• تورم
• عفونت اطراف ایمپلنت
• وزوز گوش
• سرگیجه
• بی‌حسی اطراف گوش
• تغییرات در چشایی
• خشکی دهان
• آسیب به عصب صورت که می تواند باعث مشکلات حرکتی در صورت شود.
• نشت مایع نخاعی
• مننژیت

کاشت حلزون گوش چگونه کار می کند؟

درک نحوه پردازش شنوایی و شنیدن، برای درک نحوه عملکرد کاشت حلزون لازم است. شنوایی با دریافت امواج صوتی از طریق گوش داخلی و انتقال آن از طریق گوش میانی به گوش داخلی و پرده گوش انجام می‌شود. حلزون در گوش داخلی قرار دارد و دارای سلول‌های مویی بسیار ریز است. این سلول‌های مویی با عصب شنوایی (شنوایی) در ارتباط هستند. صدای انتقال‌یافته از گوش خارجی به گوش داخلی با حلزون گوش برخورد کرده و یک سیگنال الکتریکی ایجاد می‌کند و عصب شنوایی آن را به مغز منتقل می‌کند.

لوب گیجگاهی در مغز، سیگنال الکتریکی را به عنوان صدا درک می‌کند و مغز آن را به عنوان گفتار، موسیقی یا صداهای دیگر تفسیر می‌کند. کاشت حلزون در اصل ساختار گوش داخلی را دور می‌زند و یک میانبر یا مسیر جدید برای درک صدا توسط مغز ایجاد می‌کند:

• شما از یک پردازشگر صدا استفاده می‌کنید که صداهای وارد شده به گوش بیرونی را مرتب می‌کند.
• پردازشگر صدا سیگنال‌هایی را به فرستنده‌ای که با آهنربا به پوست سر متصل است ارسال می‌کند.
• فرستنده، سیگنال‌ها را به تکانه‌های الکتریکی تبدیل می‌کند که به الکترودهای کاشت حلزون گوش می‌فرستد.
• الکترودهای موجود در حلزون تکانه‌ها را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را به سمت اعصاب شنوایی می‌فرستند.
• اعصاب شنوایی پیام را به مغز منتقل کرده و مغز آن‌ها را تفسیر می‌کند.

انواع ایمپلنت حلزون گوش

انواع کاشت حلزون بسته به محل پردازشگر صدای خارجی متفاوت است. پردازنده‌های خارجی صدای یکی بخش‌های ایمپلنت حلزون گوش هستند که می‌تواند ۳ محل متفاوت داشته باشد:

• پشت گوش
• چسبیده به لباس
• روی پوست سر

جراحی کاشت حلزون

جراحی کاشت حلزون داخل گوش یک عمل در بیمارستان یا کلینیک با بیهوشی عمومی انجام می‌شود و معمولا دو ساعت طول می‌کشد. مراحل این جراحی به شرح زیر است:

• جراح یک برش کوچک در پشت گوش و یک سوراخ در استخوان ماستوئید ایجاد می‌کند تا الکترود را به سمت حلزون گوش هدایت کند.
• الکترودهای ایمپلنت در داخل حلزون گوش قرار می‌گیرند.
• جراح یک پردازنده داخلی را در یک چیب بین ماهیچه و استخوان پشت گوش قرار می‌دهد.
• پردازنده داخلی اطلاعاتی را از یک پردازشگر گفتار خارجی دریافت می‌کند که در خارج از پوست پوشیده می‌شود.
• در نهایت برش‌ها بخیه می‌خورند.
• بیمار پس از به هوش آمدن، بعد از چند ساعت از بیمارستان مرخص می‌شود.

اثر جراحی حلزون بلافاصله پس از جراحی برای بیمار مشهود و مشخص است. بیمار باید چند هفته بعد از جراحی به کلینیک شنوایی سنجی مراجعه کند تا متخصص شنوایی شناسی، ایمپلنت حلزون گوش را فعال کند. طی این مدت نمی‌توان از سمعک در گوش جراحی شده استفاده کرد.

آزمایشات قبل از عمل کاشت حلزون

قبل از جراحی لازم است برخی از تست‌ها و آزمایشات را انجام دهید:

• تست شنوایی سنجی: این تست‌ها برای بررسی قدرت شنوایی، درک صدا و گفتار با و بدون سمعک انجام می‌شود. آزمایشات شنوایی ممکن است شامل پاسخ شنوایی ساقه مغز باشد. این تست‌ها ارتباط بین گوش داخلی و مغز را هم بررسی می‌کنند.
• تست دهلیزی: آزمایشات دهلیزی روش دیگری برای ارزیابی سلامت گوش داخلی در حفظ تعادل هستند.
• تصویربرداری: تصویربرداری MRI یا سی تی اسکن (CT) برای بررسی ساختار گوش داخلی قبل از جراحی انجام می‌شود.

مراقبت های بعد از جراحی کاشت حلزون گوش

پس از جراحی معمولا بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت گوش برای پیشگیری از عفونت و مسکن تجویز می‌شود. گوش جراحی شده پانسمان می‌شود و قبل از ترخیص از بیمارستان، دستورالعمل‌های لازم برای مراقبت از زخم جراحی به شما داده می‌شود که ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• نحوه تعویض پانسمان و مراقبت از بخیه‌ها را از پرستار سوال کنید.
• زمان از سرگیری شستشوی ناحیه اطراف برش، معمولا یک یا دو روز پس از جراحی است اما در این مورد به توصیه پزشک یا پرستار توجه کنید.
• پردازنده صدا ضد آب نیست، بنابراین باید آن را خشک نگه دارید.
• اگر استخر می‌روید می‌توانید پردازنده را در بیاورید یا با یک پوشش مخصوص روی آن را بپوشانید.
• باید به طور مرتب باتری‌ها را شارژ یا تعویض کنید.
• از ورزش‌های تماسی خودداری کنید تا ایمپلنت حلزون آسیب نبیند.
• جراح معمولا حدود یک هفته پس از جراحی، برش‌ها را بررسی کرده و بخیه‌ها را می‌کشد.
• معمولا توصیه می‌شود قبل از فعال کردن حلزون مصنوعی، سه تا چهار هفته صبر کنید تا ناحیه زخم به خوبی بهبود یابد.
• افزایش درد، تورم، خارج شدن ترشح یا تب را بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
• قبل از خواب باید پروتز حلزون گوش را دربیاورید تا آسیب نبیند.

فعالسازی کاشت حلزون در گوش

هنگامی که گوش داخلی به اندازه کافی بهبود یافت، به یک کلینیک شنوایی سنجی مانند جهان سمعک مراجعه کنید تا ایمپلنت حلزون گوش را تنظیم کند و نحوه استفاده از پردازنده خارجی روی گوش را به شما نشان بدهد. هدف این است که اعصاب و مغز دوباره به شنیدن عادت کنند. یک سری جلسات برای تنظیم برنامه حلزون گوش در یک دوره چهار هفته تا شش هفته‌ای انجام می‌شوند. معمولا در جلسات ابتدایی درک صداها کمی مشکل است که با کمک توانبخشی پس از کاشت حلزون قابل حل خواهد بود. توانبخشی خصوصا برای کاشت حلزون در کودکان یک ضرورت است تا رشد زبانی و توانایی گوش دادن آن‌ها کامل شکل بگیرد. طی توانبخشی تمریناتی برای آموزش مغز و تفسیر صداها انجام می‌شود. پس از آن، هر ۶ تا ۱۲ ماه یک بار لازم است برنامه ایمپلنت حلزون تنظیم شود.

کاشت یک حلزون گوش بهتر است یا کاشت دو حلزون در گوش؟

داشتن دو کاشت حلزون شنوایی مزایای زیادی دارد. کاشت حلزون در هر دو گوش به خوب شنیدن در محیط‌های پر سر و صدا کمک می‌کند. خوب شنیدن در هر دو گوش به ایجاد یک تصور فضایی کامل‌تر و جهت‌یابی بهتر کمک می‌کند. افرادی که شنوایی یک طرفه دارند، دارای حافظه دیداری و فضایی ضعیف‌تری هستند، مثلا نمی‌توانند جهت صداها را تشخیص بدهند. از طرفی جراحی در هر دو گوش، مشکلاتی مانند تنظیم دائمی پردازنده‌ها و بیشتر شدن خطرات جراحی (صرفا چون دو گوش جراحی می‌شود) را ایجاد می‌کند. به طور کلی، معمولا کاشت ایمپلنت حلزون دوطرفه در کودکان (و نه در بزرگسالان) پیشنهاد می‌شود چون مزایای آن بیش از معایب آن است. اما در هر صورت با توجه به شرایط بیمار خود و مشورت با جراح، عمل یک یا دو طرفه را انتخاب کنید.

هزینه کاشت حلزون بزرگسالان

جراحی کاشت حلزون کودکان کم شنوا به صورت رایگان در برخی مراکز دولتی قابل انجام است. اما جراحی کاشت حلزون بزرگسالان در بیمارستان‌های دولتی در سال ۱۴۰۳ بین ۶ تا ۸ میلیون هزینه دارد. در مراکز خصوصی نیز باید برای این جراحی بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان هزینه کنید. اتاق خصوصی یا امکانات خاص قبل و بعد از عمل نیز به این هزینه‌های اضافه می‌کند. برخی از بیمه‌های تکمیلی درصد بالایی از هزینه کاشت حلزون را پوشش می‌دهند. بنابراین هزینه تمام شده به نوع ایمپلنت، سن بیمار، نوع و شدت مشکل، بیمارستان، اتاق، نوع بیمه پایه و تکمیلی، میزان بستری بودن و مراقبت‌های قبل و پس از عمل ارتباط دارد.

بهترین برندهای ایمپلنت کاشت حلزون چه هستند؟

بهترین مارک‌های موجود برای کاشت حلزون در گوش عبارتند از موارد زیر:

• حلزون گوش برند Cochlear استرالیا
• حلزون گوش برند Me-del اتریش
• حلزون گوش برند Advanced bionic آمریکا

سخن پایانی

کاشت حلزون گوش یکی از راه‌های درمان کم شنوایی در افرادی است که امکان بهبود با روش‌های دیگر را ندارند. ایمپلنت حلزون گوش کمک می‌کند تا مغز بتواند امواج صوتی را دریافت کرده و تفسیر کند. این جراحی عارضه چندانی ندارد و برخی از عوارض بعد از این عمل نادر هستند. پس از عمل کاشت حلزون نیاز به توانبخشی برای درک گفتار و آموزش مغز وجود دارد.