اگر در مناطق گرم و مرطوب زندگی می‌کنید، به ورزش‌های آبی علاقه‌مند هستید یا بهداشت کافی ندارید، مستعد ابتلا به عفونت قارچی گوش هستید. اما قارچ گوش چه علائمی دارد؟ اصلا چطور تشخیص بدهیم که عفونت قارچی است یا باکتریایی؟ عفونت قارچ گوش در چه قسمت‌های از آن ایجاد می‌شود؟ در ادامه این مطلب از کلینیک جهان سمعک همه این سوالات را پاسخ داده‌ایم و روش‌های موثر در درمان عفونت قارچی گوش را هم معرفی کرده‌ایم.
فهرست مطالب
عفونت قارچی گوش چیست؟
عفونت قارچی گوش، اتومایکوزیس یا otomycosis، در اثر رشد قارچ‌های ساپروفیت مانند آسپرژیلوس و کاندیدا ایجاد می‌شود. قارچ‌ها در هوای گرم و مرطوب بیشتر رشد می‌کنند و شایع هستند. قارچ گوش معمولا بدون درمان بهبود پیدا نمی‌کند و نیاز به داروهای مختص خود دارد. این نوع عونت قارچی معمولا در قسمت‌های بیرونی و کانال گوش ایجاد می‌شود و به ندرت بخش‌های میانی و داخلی گوش را مبتلا می‌کند.
تفاوت عفونت باکتریایی و عفونت قارچ گوش چیست؟
عفونت‌های قارچی گوش شیوع کمتری از عفونت گوش باکتریایی دارند و حدود ۱۰درصد از کل عفونت‌های گوش خارجی (اوتیت خارجی) را تشکیل می‌دهند. خارش و پوسته‌ریزی از نشانه‌هایی اختصاصی‌تر برای عفونت قارچی گوش هستند. در جدول زیر تفاوت بین این دو عفونت را خلاصه کرده‌ایم:
| ویژگی‌ها | عفونت باکتریایی گوش (اوتیت خارجی حاد) | عفونت قارچی گوش (اتومایکوزیس) |
| خارش | کمتر شایع است. | شایع‌تر و ممکن است شدیدتر باشد. |
| ترشحات گوش | معمولا زرد یا سبز | می‌تواند زرد، خاکستری، سبز، سیاه یا سفید باشد. |
| قرمزی و التهاب | ممکن است در مجرای گوش مشاهده شود. | ممکن است در قسمت بیرونی مجرای گوش مشاهده شود. |
| پوسته‌پوسته شدن | کمتر شایع است. | ممکن است در مجرای گوش مشاهده شود. |
| احساس پری گوش | ممکن است وجود داشته باشد. | ممکن است وجود داشته باشد. |
| کاهش شنوایی | ممکن است وجود داشته باشد. | ممکن است وجود داشته باشد. |
| درد گوش | ممکن است وجود داشته باشد. | ممکن است وجود داشته باشد. |
علائم عفونت قارچی گوش چیست؟
علائم اتومایکوزیس معمولا در یک گوش ایجاد می‌شود که مبتلا است اما ممکن است همزمان هر دو گوش دچار قارچ شوند. بسته به اینکه اتومایکوز در کدام قسمت گوش (خارجی، میانی یا داخلی) ایجاد شده باشد، با نشانه‌های زیر همراه است:
- کاهی شنوایی یا کم شنوایی موقت که ممکن است با مشکلات ناشنوایی اشتباه گرفته شود.
- احساس کیپ شدن گوش یا پری گوش
- قرمزی گوش و التهاب قسمت‌های خارجی مانند لاله
- خارش گوش که بیشتر در عفونت‌های قارچی رایج است.
- التهاب یا تورم در قمست‌های مبتلا
- پوسته‌ریزی
- سوت کشیدن گوش یا وزوز گوش
- خارج شدن ترشحات گوش که ممکن است سفید، زرد، خاکستری، سیاه یا سبز باشد.
نمونه عکس عفونت قارچ گوش
اینجا ۴ نمونه تصویر از عفونت قارچی گوش را مشاهده می‌کنید که شاید در تشخیص به شما کمک کند.
دلیل عفونت قارچ گوش چیست؟
قارچ‌های خاصی در شرایط مختلف که در ادامه توضیح داده‌ایم، می‌توانند باعث ایجاد عفونت اتومایکوز در گوش شوند.
- شرایط آب و هوایی: محیط‌های گرم و مرطوب باعث رشد قارچ‌ها می‌شوند و اوتومایکوزیس در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری بیشتر شایع است.
- خیس شدن گوش: شنا، جکوزی و سونای مکرر و عدم خشک کردن گوش، محیطی مساعد برای رشد قارچ‌ها فراهم می‌کند.
- آسیب در مجرای گوش: آسیب به پوست مجرای گوش ناشی از استفاده از گوش‌پاک‌کن، سمعک یا اشیای دیگر می‌تواند سد محافظ گوش را تضعیف کرده و نفوذ قارچ‌ها را تسهیل کند.
- کمبود موم گوش: موم گوش (سرومن) خاصیت ضد قارچی طبیعی دارد. نبود آن می‌تواند قدرت دفاع گوش در برابر عفونت‌های قارچی را کاهش دهد.
- بیماری‌های مزمن پوستی: بیماری‌هایی مانند اگزما یکپارچگی پوست مجرای گوش را تحت تأثیر قرار داده و احتمال ابتلا به قارچ گوش را افزایش می‌دهند.
- ضعف سیستم ایمنی: افراد مبتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، عفونت HIV، کسانی که داروهای سرکوب سیستم ایمنی و شیمی درمانی مصرف می‌کنند بیشتر در معرض عفونت‌های قارچی در گوش هستند.
- استفاده طولانی‌مدت از آنتی‌بیوتیک‌ها: استفاده مداوم از قطره‌های آنتی‌بیوتیک گوش می‌تواند فلور طبیعی باکتریایی را مختل کرده و رشد بیش از حد قارچ‌ها را تسهیل کند.
درمان عفونت قارچی گوش
معمولا درمان عفونت قارچی گوش طولانی‌مدت است و ۱ تا ۳ هفته و در موارد شدید حتی تا چند ماه طول می‌کشد. برای جلوگیری از بازگشت این عفونت، باید حتما دوره درمان را کامل کنید. گاهی پزشک از چند روش مختلف برای مبارزه با قارچ‌ها در گوش استفاده می‌کند.
تمیز کردن گوش مبتلا
در اولین قدم پزشک معمولا با استفاده از ساکشن گوش، مجاری را از ترشحات، موم، پوسته‌ها و آلودگی تمیز می‌کند. بعد از آن گوش تا حد امکان خشک می‌شود تا از رشد قارچ‌های جدید جلوگیری شود. هرگز برای تمیر کردن گوش مبتلا به قارچ، از گوش پاک کن استفاده نکنید و این کار را به متخصص بسپارید. چون ممکن است قارچ به گوش داخلی منتقل شود.
داروی خوراکی برای عفونت قارچ گوش
داروهای خوراکی مانند ایتراکونازول یا وریکونازول معمولا برای عفونت قارچی شدید گوش تجویز می‌شوند یا در مواردی که نمی‌توان داروی موضعی استفاده کرد. همچنین برخی از انواع قارچ نسبت به قطره‌های ضد قارچ گوش مقاوم هستند. توجه کنید که برخی از داروهای ضد قارچ خوراکی برای بیماران کبدی ممنوعیت مصرف دارند، پس اگر سابقه مشکلات کبدی دارید حتما پزشک را در جریان بگذارید. گاهی از مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن هم برای درد ناشی از قارچ گوش استفاده می‌شود.
قطره ضد قارچ گوش
قطره قارچ گوش مانند کلوتریمازول ۱درصد، در درمان و پیشگیری از عود بسیار موثر است. قطره ضد قارچ گوش ممکن است حاوی اکونازول، میکونازول یا آمفوتریسین B و سایر مواد شیمیایی باشد.
کرم ضد قارچ گوش
ضد قارچ‌های موضعی به شکل کرم یا پماد مانند کلوتریمازول یا کتوکونازول، استات آلومینیوم، اسید سالیسیلیک و پراکسید هیدروژن هم ممکن است برای عفونت گوش خارجی تجویز شوند. این داروها به درمان قارچ یا نرم کردن پوسته‌ها برای کمک به نفوذ بهتر سایر داروها کمک می‌کنند.
چگونه از عفونت قارچ گوش پیشگیری کنیم؟
عفونت های قارچی گوش ممکن است بازگشت داشته باشد، بنابراین برای پیشگیری از آن باید حتما به نکات زیر توجه کنید:
- داروهای خود را دقیقا طبق دستور مصرف کنید.
- پس از استخر و حمام مجرای گوش خود را تمیز کنید و دارو را طبق تجویز پزشک در گوش قرار دهید.
- هیچ دارو یا گیاهی را خودسرانه مصرف نکنید.
- از وارد کردن گوش‌پاک کن، انگشت یا هر چیز دیگری داخل گوش خودداری کنید و درمورد نحوه خشک کردن یا خاراندن گوش از پزشک سوال کنید.
- اگر مبتلا به دیابت هستید، قند خون خود را کنترل کنید تا سیستم ایمنی شما در مبارزه با عفونت‌ها قوی‌تر شود.
- در حمام و استخر از محافظ گوش که مورد تایید پزشک باشد استفاده کنید.
- اگر آب وارد گوش‌هایتان شد سریعا سرتان را به سمت زمین بچرخانید و لاله گوش را به مت بیرون بکشید تا آب خارج شود. با احتیاط و با فاصله، از سشوار با کمترین درجه حرارت و باد استفاده کنید تا گوشتان سریع‌تر خشک شود.
سخن پایانی
عفونت قارچی گوش معمولا در بخش‌های خارجی و گاهی هم در کانال و قسمت داخلی گوش ایجاد می‌شود. ترشح از گوش، احساس کیپ شدن گوش، کاهش شنوایی، قرمزی، پوسته‌ریزی و خارش از علائم قارچ گوش هستند. رعایت بهداشت، دوری از گرما و رطوبت، خشک کردن و تمیز کردن مداوم گوش، از روش‌های درمان و پیشگیری از التهاب قارچی گوش هستند.
سوالات متداول
۱- دلیل عفونت قارچی گوش از چیست؟
عامل این عفونت قارچ است و به دلیل زندگی در مناطق و گرم و مرطوب، عدم رعایت بهداشت، ورود آب به داخل گوش، ضعف سیستم ایمنی و ابتلا به عفونت باکتریایی گوش ایجاد می‌شود.
۲- آیا عفونت قارچی گوش واگیردار است؟
خیر این مدل از عفونت با تنفس و به سادگی قابل انتقال نیست. اما اگر پارچه یا محیط به ترشحات گوش آلوده شود، ممکن است فرد دیگر را هم آلوده کند.
۳- چقدر طول می‌کشد تا عفونت قارچی گوش خوب شود؟
معمولا ۱ تا ۳ هفته طول می‌کشد تا عفونت اتومایکوز با درمان‌های تخصصی مانند قطره ضد قارچ گوش بهبود پیدا کند. در موارد شدید ممکن است چند هفته تا چند ماه طول بکشد و بیمار به داروهای ضد قارچ خوراکی نیاز داشته باشد. پیگیری منظم برای اطمینان از بهبودی کامل را فراموش نکنید.
۴- چه دارویی برای عفونت قارچ گوش مناسب است؟
برای درمان عفونت قارچ گوش از داروهای ضدقارچ مانند کلوتریمازول و فلوکونازول استفاده می‌شود. یادتان باشد که آنتی‌بیوتیک‌ها برای چنین عفونتی مؤثر نیستند.
