سرگیجه که به انگلیسی به آن Dizziness گفته می شود، یک احساس عدم تعادل و گیجی است. در این اختلال فرد احساس می کند که در حال چرخش بوده یا دنیای اطراف او در حال چرخش است. با توجه تحقیقات صورت گرفته حدود 5 درصد از جمعیت عمومی حداقل یک بار سرگیجه را تجربه می کنند. به همین دلیل تشخیص علت سرگیجه و درمان آن به یکی از مسائل مهم پزشکی تبدیل‌شده است.
نکته‌ی کلیدی در تشخیص علت سرگیجه، توجه به شرح‌حال بیماران است. به کمک این شرح‌حال و معاینه بالینی به همراه چند تست تشخیصی سرگیجه که عملکرد سیستم وستیبولار و تعادل را بررسی می‌کند، علت سرگیجه تشخیص داده‌شده و نیاز به انجام سی‌تی‌اسکن و MRI کاهش پیدا می‌کند.
سرگیجه‌ها می‌توانند علل متفاوت داشته باشند. در این مقاله سعی خواهیم کرد تمام دلایل سرگیجه را توضیح داده و درمان‌های احتمالی را ذکر کنیم. شما همچنین برای درمان سرگیجه خود می‌توانید با مراجعه به کلینیک سرگیجه از خدمات تخصصی این مرکز استفاده کنید.
علت سرگیجه
بیشتر سرگیجه هایی که افراد تجربه می کنند ناشی از آسیب به بخش تعادل سیستم شنوایی و گوش است. در صورتیکه سیستم تعادل آسیب ببیند، بیماری های زیر شیوع پیدا می کنند:
- سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم
- بیماری منییر
- نورونیت یا التهاب بافت عصبی
- التهاب لابیرنت
سرگیجه وضعیتی خوش خیم ناگهانی (BPPV)
سنگریزه ها یا کریستال‌های گوش اصطلاح عامیانه‌ای است که برای بلورهای کلسیمی موجود در گوش داخلی استفاده می‌شود. وظیفه‌ی این سنگریزه‌ها ایجاد حس تعادل در بدن است به شکلی که با جابجایی سر، این کریستال‌ها حرکت می‌کنند و با ارسال پاسخ به مغز و عصب تعادلی وضعیت جدید را گزارش می‌دهند و در یک همکاری بین سیستم تعادلی و مخچه و اندام‌ها تعادل بدن حفظ می‌شود.
این کریستال‌ها بر روی یک لایه‌ی ژلاتینی قرارگرفته‌اند که در مواردی مثل حرکات ورزشی شدید، حرکات معکوس یوگا، ضربه به سر، سن و در بعضی بیماری‌ها مثل پوکی استخوان و همین‌طور سابقه‌ی خانوادگی این کریستال‌ها از جای خود کنده می‌شوند و در یک فضایی معلق باقی می‌مانند. معلق بودن این ذرات موجب می شود که با کوچکترین حرکت سر، سرگیجه و چرخش محیط شروع شود.
سرگیجه هنگام جابجایی و تغییر پوزیشن مانند زمان غلتیدن در تختخواب، بستن بند کفش، نمازخواندن و سایر حرکت‌هایی که در آن سر تغییر وضعیت می‌دهد به‌اشتباه گیرنده‌های تعادلی را تحریک می‌کنند و حس سرگیجه پیش می‌آید. درمان این جابجایی سنگریزه‌ها به‌راحتی و با انجام چند جلسه توانبخشی است.
ابتلا به بیماری منییر
یکی از بیماری‌های گوش داخلی است. تصور می‌شود در اثر افزایش مایعات داخل گوش و درنتیجه افزایش فشار داخلی گوش ایجاد می‌شود. سرگیجه‌های دوره‌ای همراه با وزوز و افت شنوایی گوش از علائم آن هستند. بیماری منییر اغلب یک‌طرفه است. رعایت رژیم غذایی و رژیم کم نمک از ضروریات پیشگیری و درمان این بیماری است.
نوریت وستیبولار یا التهاب لابیرنت ها
چون عصب شنوایی علاوه بر شنوایی هم‌زمان مسئول حفظ تعادل نیز است، عفونت‌های داخل گوش باعث التهاب این بخش شده و می تواند سرگیجه های وحشتناک را به وجود آورد. در صورت تشخیص این نوع سرگیجه، مصرف آنتی بیوتیک می تواند در درمان آن ثمربخش باشد.
مصرف بعضی داروها
علت سرگیجه اگرچه کمتر شناخته‌شده‌اند اما شایع‌ترین آن‌ها معمولاً به گوش ارتباط نداشته و احتمالاً ناشی از اثرات داروها و موارد ناشناخته هستند. تست VNG در سرگیجه در واقع برای تشخیص نوع و منشأ سرگیجه فرد بیمار بسیار کمک‌کننده است.
افت قند خون
یکی دیگر از مواردی ممکن است احساس گیجی و سبکی سر در افراد تایجاد کند، افت ناگهانی قند خون است. این حالت بیشتر در افراد دیابتی اتفاق می افتد و بایستی سریع میزان قند خون به حالت قبلی خود بازگردد.
کم آبی بدن می تواند باعث سرگیجه و بی حالی شود
این به دلیل کاهش فشار خون ناشی از عدم دریافت آب کافی توسط بدن است. علائم دیگر کم آبی بدن عبارتند از احساس خستگی، کم شدن ادرار و گیجی. در موارد شدید، ممکن است نیاز به تزریق وریدی مایعات باشد.
علت سرگیجه در نوجوانان چیست؟
علت سرگیجه در نوجوانان می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. ماهیت نوع سرگیجه و زمان آن در نوجوانان بسیار مهم است. بعضی نوجوانان تاری دید را با سرگیجه اشتباه می‌گیرند. علل تاری دید با چرخش و سرگیجه متفاوت است و درمان مختلفی دارند. سرگیجه و کرونا ارتباط تنگاتنگی باهم دارند و یکی از علت های سرگیجه در نوجوانان می تواند این بیماری باشد. متخصصان سرگیجه می گویند برخی از علائم طولانی مدت بیماران کرونا، سرگیجه است.
سندرم خستگی مزمن (CFS)
این سندرم باعث خستگی شدید، سرگیجه، درد مفاصل، سردرد، عدم تمرکز و آلرژی غذایی می شود. این بیماری با دارو قابل درمان است.
سرگیجه هنگام نشستن در ماشین
بسیاری از افراد هنگام سفر با وسایل نقلیه مختلف، به خصوص کشتی، قایق، قطار و ماشین، دچار سرگیجه می شوند. این حالت که به عنوان “بیماری حرکت” شناخته می شود، می تواند تا چند روز بعد از سفر نیز ادامه داشته باشد. اگر شما هم جزو این افراد هستید، نگران نباشید، زیرا این مشکل شایعی است و راه حل هایی برای آن وجود دارد. یکی از داروهایی که افراد قبل از شروع مسافرت خود بایستی مصرف کنند تا از بروز سرگیجه جلوگیری کند، دمیترون است.
